نقش رسانه ها در توسعه ی زیرساختهای فرهنگ مطالبه گری منطقه آزاد اروند

عباس مدحجی : روز خبرنگار شاید پررنگ ترین بهانه ی هرساله باشد برای نیم نگاهی تحلیلی-تشویقی به عملکرد ، کاربرد و نقش رسانه ها و اخبار در جامعه ی امروز. قطعا رسانه و اصحابش نیز مانند هر قشر دیگری برای اعتلای خویش نیازمند نقد همه جانبه و سودمند است . قشری که خود در حال ایفای نقش یک منتقد بلذات و نگاه تیزبین جامعه است ، عملکرد خودش هم در مواقعی، مستلزم نگاهی تیزتر و نقدی سازنده تر است.
همانقدر که پذیرش تاریخچه ی درخشان مطبوعات و رسانه ها در ایجاد حرکتهای موفق مدنی و اجتماعی ایران اجباری ست ‌‌، پذیرش عدم نگاه معتمدانه مردم امروز به فضای رسانه ی حاکم بر کشور هم لاجرم باید پذیرفته شود.

 

 

حقیقت این است که مردم، خبرنگاران را در لباس مطالبه گران حقوق خود میبینند و تا زمانی که اصحاب رسانه بتوانند در جاده ی شفافیت سوار بر خودروی استقلال ، بار اعتماد مردم را به مقصدِ مطالبه گری برسانند و مسؤلین را موظف به پاسخگویی کنند ، در راس هرم محبوبیت و مقبولیت مردم خواهند بود. گرچه رسالت اولیه ی خبرنگاری را انتقال شفاف، منصفانه و دست نخورده ی اطلاعات دانسته اند اما بسیارند کسانی که نسبت به این رسالت دافعه ی متقابل ایجاد کرده و خبرنگاران و اصحاب رسانه را بر خلاف ادعای ظاهرشان ، در باطن دشمن پنداشته و گزینه ی بایکوت را همیشه روی میز خود دارند. غافل از اینکه علم رسانه ،امروز از پیشرو ترین علوم قابل تدریس فضای اکادمیک جهان است. علمی که در خیلی از نبردها ، پیش از الزام به حضور سلاحهای سنگین، به تحلیل نیروی دشمن و تسلیم کردن آن میپردازند.

بدون شعارهای تکراری و حرفهای کلیشه ای ببینیم رسانه ها و قدرت و نفوذشان چه جایگاهی در توسعه ی آبادان و خرمشهر دارند. امروزه رسانه ها در تمام جهان بعنوان صف اول جنگ نرم و پشتیبانی قوی جنگ سخت خواه ناخواه پذیرفته شده اند. اتفاقاتی که در ایران دیر و در منطقه آزاد اروند دیرتر افتاد. در موارد کثیری، مردم، مسولان و حتی خودِ اصحاب رسانه هم از قدرت رسانه برای جهت دهی فرصتها وظرفیتها اطلاع درست و دقیق نداشتند.
بپذیریم یا نپذیریم، درهر دو صورت رسانه رُل اول فیلم امروز سرنوشت ماست. از رسانه های انفرادی در شبکه ها و سایتهای اجتماعی گرفته تا رسانه های رسمی و برخط‌، کمترکسی میتواند ادعا کند که رسانه برزندگی امروزش بی تاثیربوده است. مدت مدیدی نیست که بعدِ از تک و تا افتادن مطبوعات چاپی، کم کم وقتِ قد علم کردن رسانه های مجازی رسید و با درو کردن مخاطبان رسانه ی چاپیِ نسل قدیم، مزرعه ی ذهنیت افکار عمومی را به محل کشت و تکثیر اختصاصی خود تبدیل کردند.

درست همینجا بود که خرمشهر و ابادان مانند دیگر نقاط جهان با پدیده ی جدید، قدرتمند و البته بالقوه خطرناکِ “خبررسانی نوین” مواجه شدند. در این دو شهر ، نسل جدیدی از خبرنگاران ظهور کردند که بی تعارف تر، صریح تر و مطالبه گر تر بودند و این سیگنال را هم به مسولان و مدیران شهر رساندند.

سازمانهای که پیش ازاین جایی برای رسانه درنظر نمیگرفتند اکنون دریافته اند که جز باتعاملِ سالم، قانون مند و حرفه ای با رسانه ها، نمیتوانند راه دیگری برای موفقیت خود تصور کنند.
البته بعلت جدید بودن این مسیر، وجود اشتباهت، آفت ها و چالشها طبیعی است. بدیهی است که در برقراری اتصال اولیه و درستِ سه ضلعِ مثلثِ مردم، رسانه و بدنه ی مسؤل، خیلی ضعیف عمل شده و معدود رسانه ایست که توانسته باشد تعادل خوبی بین تمایل به بدنه ی قدرت و همراهی با مردم را حفظ کرده باشد.

شاید مهمترین کارکرد رسانه در این مناطق، بعد از فرایند اطلاع رسانی، شفاف سازی باشد. افکار عمومی و ذهنیت مخاطبینِ این دو شهر بعلت قرار گرفتن طولانی مدت در معرض بمبارانِ اخبارِ جهت دار و فیلتر شده، به راحتی اعتمادش جلب نمیشد و بلطبع ارتباط سالم هم برقرار نمیشد. یکی از اِلِمانهای توسعه ی ساختاری و زیربنایی جامعه ی موفق امروز، قدرت، محبوبیت و ضریب نفوذ رسانه در آن جامعه است.
حال جای این پرسش مهم بیش از پیش مشخص میشود: رسانهای منطقه ازاد اروند چقدر خواسته و توانسته اند که ارتباطی موفق با بدنه ی مردم و قدرت حاکمه برقرار کنند و نقش اصلی خود را در تقویت این فرایند بازی کنند؟ پاسخ هرچه باشد، رسانه ها نمره ی قابل قبولی دریافت نمیکنند. این رسانه ها هستند که موظف اند بعنوان مدعی العموم مردم از یک طرف و پل شفاف سازی فعالیتها و تصمیمات مراکز مسؤل ازسوی دیگر ، در عین رعایت اصل بی طرفی و انصاف، جای خود را بازکرده و تثبیت کنند. وظیفه ای که لابلای روزمرگی ها، محدودیت، فشارها، انحصار طلبی ها، منفعت طلبی ها و گاه تحلیل ها وتصمیمهای اشتباه سوخته است.

حقیقت آن است که خرمشهر و ابادان برای توسعه ی همه جانبه نیازمند استفاده از ظرفیتهای رسانه اند. رشد همه جانبه ی دولت رسانه ای، مستلزم حمایت، اعتماد، سواد و تخصص والبته رعایت انصاف خبری است. خرمشهر و ابادان از قِلَّت رسانه ی استاندارد، باتجربه، مستقل و متمکن والبته فضای لازم برای فعالیت رنج میبرند و این دقیقا علت کندی حرکت چرخ توسعه است.

فراموش نکنیم که حل معضل بزرگ و طویل المدت بوی تعفن الکل سازی خرمشهر ، الزام مسؤلین برای نگاه جدی به شوری آب آبادان و خرمشهر ، لزوم توجه ویژه به آسیب های اجتماعی مثل خودکشی ، خودسوزی و اعتباد در استان ، اهتمام ویژه به پدیده ورود بدون روادید اتباع عراقی از مرز شلمچه و بررسی ظرفیت ها و آسیب های آن و الزام دولت و ارگانهای وابسته به ارزش گزاری به جایگاه فعالین اجتماعی و رسانه ای و سمن ها از شاخص ترین گامهای اصحاب رسانه و خبرنگاران در این منطقه بوده است.

تا خبرنگار جایگاهش را پیدا نکند و ضمن صیانت از آن به سمت هدفش نتازد، بی تعارف باید به همین آش و همین کاسه اقناع کرد. در فضای سیاست زده ی ملتهب امروز که حتی اتفاقات روتین هم با عوامل خودی و ناخودی سنجیده میشوند، مطالبه گری رسانه ای با شفاف ترین حالت، شاید بتواند کمی این فرایند را تقویت بخشد. استفاده از ظرفیت های فوق العاده ی نیروی انسانی مجرب و صاحب قلم و نظر بومی، گام مهمی در تغییر نمای مطالبه گری، آموزش، چهره سازی و ذهنیت سازی از مردم و فرهنگ اینجا بردارد.

رعایت اصل انصاف و بیطرفی، اصل مغفول مانده ی رسانه های امروز است که به تشدید فضای بدبینی و انحطات و برچسب زنی به رسانه ها دامن زده و روزبروز سواد و ذوق رسانه ای در جامعه کاهش میدهد. در پایان بایدگفت، خبرنگاران هم عضوی از خیل مردمی هستند که در تمام امور معیشتی بامردم همراهند. فارغ از حب و بغض، این اعتماد، احترام و حمایت مردم از فعالین صادق رسانه ای ست که فرهنگ رسانه ای شدن را اعتلا میبخشد و برای رسانه ها انگیزه ایجاد میکند.

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *