فرزندان خوزستانی در معرض آسیب های اجتماعی بیشتر
خورنا – سعید منجزی: گرمای طاقت فرسا ،هوای شرجی همراه با گرد و غبار و ریزگردهای محسوس و نامحسوس،آفتاب سوزان و هوای آلوده ی شهر همراه با عدم توسعه شهری در بخش فضاهای سرپوشیده(آموزشی،تفریحی، فرهنگی، هنری و …) همه و همه دست به دست داده اند تا که فرزندان خوزستانی بیش از استان های دیگر محدود ومحصور شوند.
استان زرخیز خوزستان با داشتن بیش از ۷ ماه هوای گرم و نامساعد و ریزگردهای تقریبا دائمی و با جمعیت کثیری از کودکان و نوجوانان یکی از استان های آسیب پذیر می باشد.
از این نظر که نامساعد بودن آب و هواچنان بر زندگی روزمره خانواده ها غلبه می کند که رفت و آمدها و ارتباطات را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین کودکان و نوجوانان خوزستانی ساعات کمتری را فرصت بیرون آمدن از فضای خانه دارند.
همچنین عدم توجه جدی به ایجاد و توسعه فضاهای عمومی سرپوشیده در استان خوزستان جهت خانواده ها و فرزندان آنها در بخش های مختلف انگیزه ها را برای خروج از فضای خانه کمتر کرده است.
عدم ارتباط با فضای خارج از خانه و اجتماع و به دنبال آن کاهش ارتباط با گروه سنی خود آسیب های را همراه خواهد داشت آسیب هایی که نتیجه ی محصور ماندن در خانه،گوشه گیری و عدم ارتباط با جامعه و دوستان هم سن و سال خواهد بود. در چنین شرایطی معمولا کودکان در فضای خانه به بازی های تک نفره روی می آورند و سعی می کنند با تماشای تلویزیون و رایانه اوقات تنهایی شان را پر کنند.
جذابیت برنامه های تلویزیونی و بازی های رایانه ای در کنار کافی نبودن نظارت والدین می تواند به کم تحرکی و آسیب های جسمی و روانی ناشی از آن کمک کند.
همچنین ماندن در فضای خانه در مدت زمان های طولانی علاوه بر بی تحرکی و عدم شرکت در فعالیت های گروهی و اجتماعی منجر به کاهش اعتماد به نفس، افت کیفیت جسمی روانی و کاهش مهارت های اجتماعی کودکان و نوجوانان می شود.
همچنین از دیگر پیامدهای محصور ماندن در خانه و عدم شرکت در فعالیت های جمعی میتوان به عدم آمادگی ذهنی و جسمی برای مسئولیت پذیری و به طبع آن عدم کسب استقلال کافی برای سال های آینده زندگی اشاره کرد.
از دیدگاه علمی وپزشکی نیز این محدودیت و عدم حضور درخارج از چارچوب خانه باعث می شود که بدن کودک یا نوجوان نور خورشید کمتری جذب کرده و به دنبال آن ویتامین های کافی را کاملا جذب نکند و در آینده باعث تحلیل و ضعف جسمانی خواهد شد.
در بحث الگوهای ارتباطی نیز این الگو از طریق تعامل با محیط شکل می گیرد و با رشد و افزایش سن کودکان الگوهای رفتاری آنها با تبعیت از دوستان ،رسانه ها و مجامع عمومی شکل می گیرد لذا عدم ارتباط با فضای خارج از خانه باعث خواهد شد کودک الگوی رفتاری خاصی برای خود نپذیرد و قاعدتا آسیب جدی در نوع انتخاب الگوی خود بر خواهد خورد.
قابل ذکر است با توجه به اینکه میزان گرما و آلودگی هوا در سال های گذشته در استان خوزستان در شرایط سخت تر و بحرانی تری قرار گرفته است لیکن در بعد ایجاد و توسعه فضاهای سرپوشیده اعم از تفریحی،آموزشی،فرهنگی هنری و … در وضعیت بسیار ضعیفی قرار دارد.
عدم سرمایه گزاری توسط بخش خصوصی به دلایل مختلف و همچنین عدم توجه ویژه دولت ها به بخش فضاهای سرپوشیده، و به دنبال آن عدم وجود فضاهای سرپوشیده ی مناسب عمومی (فضایی که عموم مردم بتوانند از آن استفاده کنند) ، خانواده ها و فرزندان آنان را در استان به شدت تحت تاثیر قرار داده و آسیب پذیر کرده است و برنامه ریزی را برای پر کردن اوقات فراغت غیر ممکن کرده است.
بحث تورم و هزینه های سنگین استفاده ی خانواده ها از فضاهای ذکر شده اهمیت موضوع عمومی بودن را بیش از پیش کرده است و نیاز توجه بیشتر دولت را در این بخش بیش از استان های دیگر نموده است.همچنین استفاده از ظرفیت موجود در شرکت های بزرگ استان مانند شرکت نفت، فولاد ، پتروشیمی و … یک بحث مورد اهمیت در این زمینه می باشد. مشارکت در ساخت و توسعه فضاهای سرپوشیده در سطح استان و همچنین در اختیار قرار دادن این فضاها برای خانواده ها و فرزندان آنان را میتوان از این شرکت های بزرگ پیگیری کرد.
به هر حال با توجه به تغییر در روش و نگرش خانواده ها به تربیت فرزندان و اهمیت بیش از پیش این موضوع و همچنین با توجه به تهاجم های فرهنگی رنگارنگ برای سنین مختلف کودکان و نوجوانان، توجه جدی و برنامه ریزی ویژه برای فرزندان توسط خانواده ها،مراکز و سازمان های ذی ربط و دولت لازم و ضروری بنظر می رسد.
حمایت جدی دولت از ساخت فضاهای سرپوشیده عمومی(تفریحی،آموزشی،فرهنگی هنری و …) به خصوص در مناطق محروم استان ، برنامه ریزی و حمایت جدی از مراکز محلی اوقات فراغت از قبیل مساجد و مراکز فرهنگی و آموزشی از سوی دولت،آموزش خانواده ها و پررنگ تر نمودن نقش سازمان های مربوطه و برنامه ریزی برای افزایش روحیه مشارکت در برنامه های گروهی،جذاب کردن و هدفمند نمودن برنامه های ارائه شده در مراکز اوقات فراغت، به روز شدن برنامه ها و مراکز و دیده شدن علاقه مندی کودکان و نوجوانان در برنامه های ارائه شده و بسیاری از نکات دیگر بخشی از کارهایی است که می توان آسیب ها و صدمات جسمی روانی به کودکان و نوجوانان استان های گرمسیری و بد آب و هوا بخصوص استان خوزستان را کاهش داد.
سعید منجزی
کارشناس امور فرهنگی
مرداد ۹۴