خورنا به موازات گسترش تأسیسات صنعت نفت و همگام با آن گسترش شهر و افزایش جمعیت در کمتر از ۶۵ سال آبادان با داشتن ۱۳ سالن سینمای عمومی و بیش از شش سینما متعلق به شرکت ملی نفت ایران دارای بیشترین سالن‌های سینما در استان خوزستان و به احتمال زیاد بین شهرهای ایران بعد از تهران شد که البته با گذشت زمان از شمار این سینماها کاسته شد.

همزمان با شروع پروژه ساختمانی پالایشگاه نفت انگلیسی‌ها محلی برای نمایش فیلم احداث کردند و با دستگاه آپاراتی که از انگلستان آورده بودند تقریباً به طور منظم به نمایش فیلم‌هایی به زبان اصلی پرداختند. آبادان قلب تپنده صنعت نفت ایران از همان سال های آغازین پیدایش نفت به سبب حضور گروه های مختلف مهندسان، تکنسین‌ها و کارگران خارجی که در صنایع نفتی به کار گمارده شده بودند از سال‌ها قبل از تأسیس و ایجاد سالن‌های رسمی سینما شاهد نمایش فیلم‌های صامتی بود که در مکان‌های پراکنده مثل ایستگاه‌های اتومبیل و باغ‌ها با قیمت نازل برای مردم برگزار می‌شد.

کارمندان انگلیسی شرکت نفت آن زمان گهگاه با خودروهای سیار در گوشه و کنار شهر مستقر می‌شدند و به نمایش فیلم‌های کوتاه بهداشتی و تبلیغاتی می‌پرداختند.

از اولین سالن نمایش نه فقط مردم شهر بلکه کارگران ایرانی و هندی شرکت نیز حق استفاده نداشتند. البته انگلیسی‌ها گهگاه در مناطق مختلف شهر با آپارات سیار فیلم‌های خبری بهداشتی و تبلیغاتی به زبان اصلی نمایش می‌دادند که اگرچه مردم چیزی از فیلم‌ها دستگیرشان نمی‌شد ولی به محل نمایش هجوم می‌بردند. این سینمای سیار معمولاً در محل قرنطینه (محل سابق اداره بهداشت در کنار اروند رود) و حیاط دبیرستان رازی مستقر می‌شد.

با پایان یافتن کارهای ساختمانی پالایشگاه و نزدیک شدن زمان بهره‌برداری انگلیسی‌ها در کنار سایر امکانات و تسهیلات رفاهی نظیر خانه‌های مجلل و مشجر، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، باشگاه‌های قایق‌رانی، اسب‌دوانی، گلف و استخر در محل نزدیک منازل سازمانی رؤسا و کارمندان عالی رتبه شرکت باشگاهی ورزشی و تفریحی به نام «جیم خانه» ساختند که مدت‌ها در آن جا فیلم نمایش می‌دادند.

تاریخچه سینماهای آبادان

پس از انقلاب شش سالن از مجموعه سالن‌های سینما در آبادان فعال بودند که با شروع جنگ تحمیلی همه سینماها تعطیل شده و همگی نیز در طول جنگ آسیب دیدند. سینماهایی که در سال‌های اخیر در آبادان بازگشایی شدند عبارتند از سینما نفت (تاج)، سینما ایران، سینما آبادان، سینما پیروز، سینمای تابستانی بریم، سینمای تابستانی باشگاه آبادان. اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی آبادان نیز در تالار مهر  سالن سینمای مجهزی را آماده کرد که بهره‌برداری از آن شروع شده است.

 سینما شیرین

در سال ۱۳۱۰ با ظرفیت ۷۰۰ نفر توسط یک تاجر هندی ساخته شد که در دوره پهلوی اول به عنوان تنها سینمای غیردولتی ایران به حساب می‌آمد. این سینما نخستین سینمای مجهز آبادان به شمار می‌رفت که در ۲ طبقه سرپوشیده و یک سالن نمایش تابستانی احداث گردیده است و از این لحاظ نخستین سینمای سه طبقه در خاورمیانه به شمار می‌آید.

سینما شیرین با شروع جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹ تعطیل و سپس هیچ گاه بازگشایی نشد و در اثر جنگ خسارت‌های بسیاری به آن وارد شد. این سینما در ۱۷ خرداد ۱۳۸۵ با شماره ۱۵۶۲۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و به تملک سازمان میراث فرهنگی درآمد.

سینما شیرین در مرکز آبادان در خیابان شهید منتظری (شاپور سابق) قرار دارد و از جمله جاذبه‌های دیدنی این سینما وجود درخت نخلی در آن با ارتفاع بیش از ۲۰ متر می‌باشد.

سینما رکس

روز ۲۸ مرداد سالروز آتش‌سوزی در سینما رکس آبادان است. سال ۱۳۵۷ در چنین روزی و درست در فردای روزی که سینما آریای مشهد توسط عوامل رژیم شاه به آتش کشیده شد سینمای رکس آبادان با بیش از ۴۰۰ نفر از تماشاچیان آن در آتش سوخت و از آن جز تلی از خاکستر بر جای نماند.

سینما نفت

عمر این سینما تقریباً برابر با عمر پالایشگاه عظیم نفت آبادان (۱۲۸۷) است. با پایان یافتن کارهای ساختمانی پالایشگاه و نزدیک شدن زمان بهره‌برداری انگلیسی‌ها در کنار سایر امکانات و تسهیلات رفاهی نظیر خانه‌های مجلل و مشجر، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، باشگاه‌های قایق‌رانی، اسب‌دوانی، گلف، و استخر در نزدیکی محله بوارده جنوبی سینمای مجللی نیز با آجر نسوز قرمز رنگ موسوم به آجر لندنی ساختند که در سال ۱۳۲۳ با نام سینما تاج افتتاح شد و محل اجرای نمایش و کنسرت های بزرگ نیز بود.

سینما تاج با ۱۱۷۸ نفر گنجایش تا مدت‌های طولانی فقط در انحصار رؤسا و کارکنان شرکت نفت قرار داشت. با گسترش پالایشگاه برای کارمندان و کارگران ایرانی و هندی شرکت نیز چند سالن سینما تأسیس گردید. سینمای باشگاه نفت آبادان با دو سالن در منطقه بهمنشیر ساخته شد. سالن زمستانی آن ۷۰۰ نفر و محوطه تابستانی آن ۱۵۰۰ نفر گنجایش داشت و ویژه استفاده کارگران شرکت نفت و اعضای خانواده آنان بود.

 سینما آبادان

این سینما واقع در خیابان امیری و این روزها تعطیل است.

«متروپل»، «نیاگارا»، «شهناز»، «ساحل»، «کیهان»، «سهیلا»، «شعله»، «پیروز»، «تابستانی بریم»، «تابستانی خورشید (شرین)» دیگر سینماهای آبادان بودند.

(توضیح: در تهیه این گزارش از پاره‌ای منابع اینترنتی استفاده شده است.)

منبع / ایسنا