خورنا: محمود خدادوست رییس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با یادآوری این که در بهمن ماه سال گذشته، بیشتری تعداد تلفات گازگرفتگی سال ۱۳۸۹ ثبت شد، تصریح کرد: طی سال گذشته ۷۸۲ نفر که ۵۶۶ نفر آنها مرد و ۲۱۶ نفر زن بودند به علت مسمومیت با گاز منوکسیدکربن جان باختند که تنها ۱۶۴ نفر این گازگرفتگی‌ها در بهمن ماه اتفاق افتاده است.

به گزارش آفتاب، خدادوست، بیشترین میزان وقوع مرگ بر اثر مسمومیت با گازگرفتگی را در استان تهران اعلام کرد و گفت: تهران با ۲۰۹ نفر، استانی بود که بالاترین تعداد مرگ‌های ناشی از گازگرفتگی را در سال ۱۳۸۹ ثبت کرد و پس از آن، اصفهان با ۸۲ و آذربایجان شرقی با ۵۸ نفر، دومین و سومین استانی بودند که بیشترین تعداد گازگرفتگی در آن‌ها روی داد.

کمترین میزان گازگرفتگی در سال گذشته نیز در استان‌های هرمزگان با یک نفر، بوشهر با دو نفر و ایلام با ۴ نفر در طول سال گذشته روی داده است.

رییس مرکز تحقیقات با اشاره به محاسبه مرگ‌های ناشی از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن بر اساس هر ۱۰۰ هزار نفر در جمعیت استان‌ها اظهار داشت: اردبیل با مرگ دو نفر در ازای ۱۰۰ هزار نفر، استانی است که بیشترین تعداد مرگ بر اساس هر ۱۰۰ هزار نفر را ثبت کرده است و پس از آن، اصفهان و خراسان شمالی هر‌کدام به ۱.۷ نفر و آذربایجان شرقی با ۱.۶ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر، استان‌های دوم و سوم هستند.

خدادوست در تشریح میزان تلفات گازگرفتگی در طی شش ماه نخست امسال گفت: در شش‌ ماهه نخست امسال به ترتیب در فروردین ماه ۸۵ نفر (۶۷ نفر مرد، ۱۸ نفر زن، اردیبهشت ماه ۷۵ نفر (۴۱ نفر مرد، ۳۴ نفر زن)، خردادماه ۵۸ نفر (۳۹ نفر مرد، ۱۹ نفر زن)، تیرماه ۳۴ نفر (۲۲ نفر مرد، ۱۲ نفر زن)، مردادماه ۲۳ نفر (۱۵ نفر مرد، ۸ نفر زن) و شهریورماه ۱۲ نفر (۱۰ نفر مرد، ۲ نفر زن) بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن جان خود را از دست داده‌اند.

این مسوول سازمان پزشکی قانونی با تأکید بر رعایت اصول ایمنی در نصب وسایل گازسوز توسط هم میهنان اظهار داشت: از فصل پاییز و با سرد شدن هوا، شهروندان اقدام به نصب وسایل گرم کننده می‌کنند که بیشتر مصرف آنها گاز شهری است. عدم رعایت اصول ایمنی باعث مسمومیت با گاز منوکسیدکربن می‌شود، لذا هم میهنان در استفاده از این وسایل نهایت دقت را داشته باشند.

رییس مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور به هم‌میهنان توصیه کرد ضمن استفاده بهینه از وسایل گرمازا،‌ به توصیه‌های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز مونوکسید کربن از دودکش این وسایل توجه کنید.

لازم به ذکر است؛ گاز مونوکسید کربن گازی بدون رنگ و بو است. عمده‌ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است ولی اصولاً در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی خصوصا در محیط‌های در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود. استفاده از آبگرمکن یا بخاری‌های مستعمل یا دارای نقص فنی و فاقد دودکش یا دارای دودکش بدون عملکرد مناسب در منزل بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می‌دهند. از آن جا که تمایل این گاز برای ترکیب با هموگلوبین خون ما ۲۵۰ برابر بیش از اکسیژن می‌باشد لذا با بالا رفتن درصد آن در هوای اتاق، به سرعت باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد و اکسیژن رسانی به بافت های مختلف بدن از جمله مغز و قلب را دچار اختلال می نماید که به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز، ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید مورد توجه واقع نشود.

علایم مسمومیت حاد با این گاز شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما می‌باشد. در بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی ممکن است تشدید بیماری یک علامت هشدار دهنده باشد.

از سایر علایم مسمومیت می‌توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک‌ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردی در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغز ی‌شود. مسمومیت شدید با این گاز می‌تواند کشنده باشد.

چگونه از مسمومیت با این گاز پیشگیری کنیم؟

آگاه باشید که هر وسیله گرمازای سوختنی که به نحوی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می‌تواند سبب تولید گاز مونوکسید کربن شود.

از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید.

توجه داشته باشید،‌ استفاده از بخاری های بدون دودکش به هیچ وجه از تولید گاز مونوکسید کربن جلوگیری نمی‌کند.

هرگز در فضای بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق، گاراژ و …) آتش روشن نکنید.

هرگز در فضای بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.

قبل از راه‌‌اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترک و نشتی بودن آن اطمینان حاصل کرده و از اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل کنید.

تمام دودکش‌ها باید وسیله انتهایی ضد باد (کلاهک) مناسب داشته باشد.

در محیط‌های شغلی و منازل که در آن‌ها از کوره و مشعل استفاده می‌شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل کنید.

هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و لذا به کارگیری آب گرمکن‌های دیواری در فضاهای بسته یا مکان‌های فاقد جریان هوا مجاز نیست.

شیب لوله‌های افقی در داخل واحدها باید مثبت و روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.

توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان شما از تخلیه گاز کمک خواهد کرد. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه در محیط ایجاد کنید.

ضمن ایجاد تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل، از نصب آبگرمکن در حمام و نیز روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه جدا خودداری کنید.

اگر فضای منزل خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می‌کنید درز بندی و بستن منافذ درها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است اما درصورتی که از بخاری های گازسوز به منظور گرمایش محیط استفاده می‍‌کنید حتماً مختصری تهویه از طریق در یا پنجره در فضا ایجاد کنید و از درز بندی و بستن کامل منافذ خودداری کنید.

در صورت احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد فوراً آن مکان را ترک کرده و به فضای آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

در صورت تداوم علایم فوق برای چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود دارد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

رانندگان وسایل نقلیه سنگین، از روشن کردن گاز پیک‌نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جداً خودداری کنند.

در برخورد با موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چه باید کرد؟
در صورت مواجهه با مصدومان، سریعاً آن ها را از محیط خارج کنید.

پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده فوراً با اورژانس تماس بگیرید.

علائم حیاتی مصدومان را کنترل کنید و از باز بودن راه‌های هوایی مصدوم اطمینان حاصل کنید.