خورنا: نشریه سینمایی اسکرین‌دیلی از فیلم «جدایی نادر از سیمین» به‌عنوان یکی از نامزدهای نهایی جایزه بهترین فیلم خارجی جوایز اسکار ۲۰۱۲ نام برد.

امسال ۶۳ فیلم از کشورهای مختلف دنیا نمایندگان خود را برای حضور در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار هشتادوچهارم معرفی کرده‌اند که از میان این تعداد، ۱۰ فیلم به‌عنوان نامزدهای نهایی معرفی خواهند شد.

«مایک گوریج»، منتقد نشریه اسکرین دیلی معتقد است، «فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی از ایران یکی از نامزدهای نهایی این بخش از جوایز اسکار خواهد بود، چراکه این فیلم یکی از محبوب‌ترین آثار حاضر در این دوره جوایز اسکار است که برای راهیابی به جمع نامزدهای نهایی کار سختی نخواهد داشت.»

جدیدترین ساخته‌ اصغر فرهادی که از ۳۰ سپتامبر (۹ دی) در سینماهای آمریکا به نمایش درمی‌آید، برنده جایزه خرس طلا بهترین فیلم و دو خرس نقره‌ای بهترین بازیگری از جشنواره برلین است که در ۷۰ کشور دنیا نمایش خواهد داشت.

این فیلم با بازی لیلا حاتمی، شهاب حسینی، پیمان معادی، ساره بیات، سارینا فرهادی و مریلا زارعی روایت می‌شود.

فیلم «آفتاب سوخته ۲» ساخته نیکیتا میخالکوف از روسیه دیگر فیلم سرشناس این فهرست است که قسمت اول آن در سال ۱۹۹۴ موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی شد. اکران جهانی این فیلم در شصت‌ویکمین جشنواره کن انجام شد و با بودجه هنگفت ‌۵۵ میلیون دلاری که در تاریخ سینمای روسیه بی‌سابقه بود ساخته شده است.

فیلم «اعلان جنگ» از فرانسه به کارگردانی والری دونزلی که در بخش هفته منتقدین جشنواره کن اکران شد، دیگر نامزد نهایی احتمالی جایزه اسکار خواهد بود.

فیلم «Le Havre» از فنلاند ساخته آکی کوریسماکی از نگاه نشریه اسکرین دیلی به جمع نامزدهای نهایی راه خواهد یافت.

این فیلم که در جشنواره کن امسال نامزد نخل طلا بود و موفق به دریافت جایزه فیپرشی شد، یکی از نامزدهای جایزه‌ فیلم لوکس پارلمان اروپاست.

فیلم‌ «گل‌های جنگ» از چین ساخته ژانگ ییمو‌، «یادداشت» از اسرائیل ساخته جوزف سدار‌، «در تاریکی»‌ از لهستان ساخته «آگنیژسکا هولند»،‌ «سوپرکلاسیکو» از دانمارک ساخته اوله کریستین مادسن‌، «به کجا می‌رویم» از لبنان ساخته نادین لاباکی به‌همراه فیلم «Monsieur Lazhar» به کارگردانی فیلیپ فالاردو از کانادا دیگر فیلم‌هایی هستند که از نگاه نشریه سینمایی اسکرین دیلی نامزدهای نهایی جایزه اسکار ۲۰۱۲ در بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی خواهند بود.

به نوشته منتقد نشریه اسکرین دیلی، فیلم‌های سرشناس و تحسین‌شده کارگردانان بزرگ سینمای دنیا در میان فیلم‌های معرفی شده به آکادمی اسکار حضور دارند که آنها نیز از شایستگی نامزدی جایزه اسکار برخوردارند که از سرشنا‌س‌ترین‌ آنها می‌توان به «روزی روزگاری در آناتولی» از ترکیه ساخته «نوری بیگله جیلان» نام برد.

این فیلم که در جشنواره‌ کن امسال نامزد نخل طلا بود و جایزه بزرگ هیات داوران را کسب کرد، محصول مشترک ترکیه و بوسنی است و داستان کشمکش ۱۲ ساعته میان یک پزشک و یک دادستان را به‌تصویر کشیده است.

اسکرین دیلی مضمون بسیار تاریخی فیلم‌های «کارت‌ پستال» از ژاپن و «خط مقدم» از کره‌جنوبی را عاملی بازدارنده برای موفقیت آنها در جوایز اسکار می‌داند؛ هرچند مضمون جنگ داخلی اسپانیا در فیلم «نان سیاه» می‌تواند کورسوی امیدی برای این فیلم ایجاد کند.

بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های جوایز اسکار است و فیلم‌های بلندی که خارج از آمریکا تولید شده باشند و دیالوگ‌های به‌کاررفته در آن‌ها عمدتا غیرانگلیسی باشد، مجاز به رقابت در آن هستند.

امسال کشور نیوزلند برای اولین‌بار در این بخش از جوایز اسکار حضور یافته است. از سوی دیگر، دو فیلم تحسین ‌شده‌ سینمای جهان شامل «پوستی که در آن زندگی می‌کنم» به کارگردانی پدرو آلمادوار از اسپانیا و «ما یک پاپ داریم» ساخته نانی مورتی از ایتالیا از راهیابی به جمع نامزدهای اولیه‌ جوایز اسکار ۲۰۱۲ بازماندند.

***

زمانی ‌که اولین مراسم اعطای جوایز اسکار در ۱۶ می ۱۹۲۹ برای تقدیر از بهترین فیلم‌های سال ۱۹۲۷ برگزار شد، بخش جداگانه‌ای برای فیلم‌های غیرانگلیسی تعریف نشده بود. اگرچه آکادمی اسکار بین سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۵ جوائز افتخاری به بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی ساخته‌شده در خارج از آمریکا اعطا می‌کرد،‌ اما این جوایز مبنای قابل قبولی نداشتند.

برای مثال در سال ۱۹۵۳ این بخش از جوایز اصلا برگزار نشد و حتی در آن سال‌ها هیچ رقابتی در این بخش وجود نداشت؛ چراکه درواقع هیچ نامزدی معرفی نمی‌شد و تنها یک فیلم به‌عنوان اثر برتر انتخاب می‌شد. از سال ۱۹۵۶ در بیست‌ونهمین مراسم سالانه جوایز اسکار بود که بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی رسما راه‌اندازی شد و تا به امسال هردوره برگزار می‌شود. برخلاف دیگر بخش‌های جوایز اسکار، بهترین فیلم غیرانگلیسی منحصرا به یک فرد تعلق نمی‌گیرد؛ گرچه کارگردان فیلم جایزه را دریافت می‌کند، اما این جایزه‌ای است برای کل کشور معرفی‌کننده آن فیلم.

در سال‌های برگزاری این جایزه، فیلم‌های محصول کشورهای اروپایی یکه‌تاز بی‌رقیب این عرصه بوده‌اند؛ به طوری ‌که از ۶۲ جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار تا به امروز، ۵۱ جایزه نصیب فیلم‌های اروپایی شده است و سهم کشورهای آسیایی تنها پنج جایزه، کشورهای آفریقایی۳ جایزه و کشورهای قاره آمریکا نیز ۳ جایزه اسکار بوده است.

یکی از انتقاداتی که همیشه به آکادمی اسکار در برگزاری این بخش وارد می‌شود، محدود بودن کشورها در معرفی تنها یک فیلم است. قانون آکادمی اسکار می‌گوید «هر کشور، یک فیلم» و این قانون اگرچه فرصت برابری برای همه کشورها در این رقابت ایجاد می‌کند، اما ازسوی دیگر موجب می‌شود تا کشورهایی چون ایتالیا، آلمان یا فرانسه که از سینمای پویا و قدرتمندی بهره می‌برند، مجبور به نادیده گرفتن برخی فیلم‌های مطرح خود شوند.

دیگر محدودیتی که قانون این بخش ایجاد می‌کند، گریبان کمپانی‌های سازنده آن را می‌گیرد. در برخی موارد چندین کشور مشترکا اقدام به ساخت یک فیلم می‌کنند و از آنجایی که هیچ‌ یک نمی‌توانند منحصرا آن را متعلق به خود بدانند، در نتیجه آن فیلم به رغم شایستگی از حضور در رقابت اسکار بازمی‌ماند؛ نمونه بارز آن «خاطرات دوچرخه» (۲۰۰۴) محصول مشترک چند کشور بود که نتوانست از سوی هیچیک از سازندگان به اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی معرفی شود. هرچند این فیلم جایزه اسکار بهترین موسیقی را کسب کرد و در جشنواره‌های متعدد تحسین شد.

همان ‌طور که در ابتدای مطلب گفته شد، کشورهای اروپایی بیشترین سهم را در جوایز اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار داشته‌اند که در این میان فیلم‌های ایتالیایی بیشترین جایزه را نصیب خود کرده‌اند. ایتالیا مجموعا ۱۳بار موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی شده و در مجموع ۲۷ بار نامزد این جایزه بوده است. فرانسه با ۱۲بار کسب این جایزه در مکان دوم قرار دارد. این در حالیست که فیلم‌های تولید اسپانیا با اختلافی چشم‌گیر یعنی ۴ جایزه اسکار در رتبه سوم مشترکا با ژاپن قرار گرفته است. چهار کشور سوئد، شوروی سابق، هلند و چک‌واسلواکی سابق هرکدام سه‌بار این جایزه معتبر را کسب کرده‌اند. دانمارک، آلمان، آرژانتین و سوئد نیز با کسب دو جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ۱۱ کشور ازجمله تایوان هرکدام یک‌بار این تجربه شیرین را داشته‌اند.

از میان تمامی کارگردانانی که کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را تجربه کرده‌اند، «فدریکو فلینی»، کارگردان بلندآوازه سینمای ایتالیا متمایزتر است. وی در مقام کارگردان توانست چهار بار این جایزه معتبر را کسب کند و از این حیث همچنان رکورددار است. «فلینی» در سال‌های ۱۹۵۶ برای «جاده»، ۱۹۵۷ برای «شب‌های کابیریا»، ۱۹۶۳ برای «هشت‌ونیم» و در سال ۱۹۷۴ برای «آمارکورد» چهار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را برای سینمای ایتالیا به‌ همراه آورد.