تکنولوژی قدیمی عمده‌ترین دلیل آلودگی هوای آبادان است

خورنا: کارشناس اداره محیط زیست آبادان گفت: تکنولوژی قدیمی و تاریخ مصرف گذشته صنایع و واحدهای تولیدی و ناوگان حمل و نقل عمومی، عمده‌ترین دلیل آلودگی هوای این شهرستان است.

به گزارش خبرگزاری فارس از خوزستان، این استان با برخورداری از کارخانجات، صنایع مختلف تولیدی و پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها سهم به‌سزایی در تولید آلودگی مناطق مختلف دارد.

در برخی از این شهرها تمهیدات لازم برای ارائه راهکارهای مفید مقابله با این آلودگی‌ها به درستی اندیشیده می‌شود و در برخی مناطق مسئولان به آسانی و بدون اطلاع رسانی به شهروندان از کنار این مسئله می‌گذرند. آنچه در این میان بسیار مثمرثمر است ارائه آمار آلودگی در شهرهای مختلف به منظور جلوگیری از مبتلا شدن مردم به بیماری‌های مرتبط و قابل پیش بینی در این زمینه است. چون باران‌های اخیر که هزاران خوزستانی را به ویژه در شهرهای اهواز (که همواره آلوده‌ترین شهر جهان نامیده شده است)، امیدیه و آبادان و ماهشهر راهی بیمارستان و درمانگاه‌ها کرد. بارانی که علت نابارانی آن هنوز هم غیرمشخص و در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

شهرستان آبادان نیز به نوبه خود با گنجاندن پالایشگاه و پتروشیمی در دل خود، روزانه با مشکلات آلاینده‌های متعدد دست و پنجه نرم می‌کند و مردم را به سوی بیماری و امراض متفاوتی که کاملا از آن بی‌اطلاعند سوق می‌دهد.

برای بررسی وضعیت صنایع آلوده کننده در شهرستان آبادان به سراغ سیداحمد موسوی‌آزاد، کارشناس و رئیس اداره حفاظ محیط زیست این شهرستان آمده‌ایم تا هر چه بیشتر به کند و کاو این مسئله بپردازد و ذهن ما و مخاطبان را از بعد کارشناسانه و با ارائه راهکارهای موثر برای جلوگیری از کاهش آلودگی در سطح منطقه روشن‌تر کند.

*فارس: برای ابتدای امر منابع آلاینده را نام ببرید.

*موسوی‌آزاد: منابع آلوده کننده هوا در مجموع دو قسمت هستند، منابع ثابت و یا متحرک که هر کدام انواع مختلفی را در بر می‌گیرند.

*فارس: برای هر کدام از منابع به اختصار توضیحی ارائه دهید.

*موسوی‌آزاد: منابع ثابت که شامل صنعت، کارخانجات و اماکن مسکونی و تجاری می‌شود در اجزایی کوچک‌تر، دستگاه‌های گرمایشی (آبگرمکن و اجاق گاز) را در بر می‌گیرد که از سوخت فسیلی استفاده می‌کنند. همچنین سوزاندن ضایعات (زباله‌ها، نیزار و کاه و باقیمانده محصولات پس از برداشت) از دیگر منابع ثابت آلوده کننده هوا هستند که البته در استان خوزستان و در این منطقه به ویژه در خرمشهر و شادگان به وفور صورت می‌گیرد. منابع متحرک نیز شامل حمل و نقل عمومی‌ست که در این شهرستان به دلیل برخورداری از فرودگاه و نزدیکی آن به مناطق مسکونی این موضوع شدت زیادی دارد زیرا هواپیماها برای سوخت از بنزین سوپر استفاده می‌کنند و موتور جت احتراق بسیار بالایی دارد و ازت بیشتری در هوا متراکم می‌کند که این خود مسبب بروز آلودگی مضاعفی می‌شود. از دیگر منابع آلوده کننده متحرک می‌توان به کشتی و لنج‌ها اشاره کرد که در این منطقه و آبراه‌ها به وفور تردد می‌کنند و سوختشان گازوئیل است. از دیگر موارد می‌توان به نیروگاه‌های گازی منطقه اشاره داشت  که در اکثر فصول سال به دلیل تولید گاز به دیگر مناطق کشور، با نفت سیاه و یا نازت کار می‌کنند و همین امر منبع بسیار محکمی برای تولید آلودگی است. شهرک‌های صنعتی هم به اندازه خود تولید آلودگی می‌کنند که البته آلودگی برخی از آنها بیشتر است. همچنین کارخانه‌هایی چون آسفالت که تعداد دو کارخانه در شهرستان هستند، واحدهای شیمیایی و همچنین ایزوگام و این گونه صنایع که جزو آلاینده‌های آبادان محسوب می‌شوند و در ایجاد آلودگی نقش اساسی دارند. کارخانه‌های آسفالت به دلیل تولید گرد و غبار و استفاده از سوخت گازی و یا نفت سیاه آلودگی هوا را قوت می‌بخشند.

*فارس: در مجموع بیشترین آلودگی در شهرستان آبادان را در چه چیزی می‌بینید؟

*موسوی‌آزاد: بیشترین آلاینده‌های این منطقه پالایشگاه و پتروشیمی بوده که در نزدیکی مرکز شهر قرار دارد و با تولید گازهای خطرناک برای سلامت شهروندان بسیار مضر هستند.

*فارس: علت اصلی این آلودگی چیست؟ آیا فرسودگی بخشی از تاسیسات پالایشگاه این نتیجه را برای شهرستان حاصل کرده است؟

*موسوی‌آزاد: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، مشخص شده است که منبع آلودگی ایجاد شده در شهرستان آبادان مربوط به فعالیت پالایشگاه است. بیشترین منابع آلوده کننده هوای آبادان بحث فلزها و یا دودکش‌هایی که فرآیند پالایشگاه را در بر گرفته‌اند است. برخی دیگر مربوط به کوره‌های پالایشگاه است که حکم گرمایی را دارند و در مواردی دیگر می‌توان به فرآیند پالایش نفت در این بخش اشاره کرد. در بسیاری موارد نیز تعویض سوخت پالایشگاه آبادان و مشکل برق این پالایشگاه، منبع دود غلیظ در آسمان و آلودگی هواست. از کارافتادگی و خرابی برخی واحدهای تولیدی پالایشگاه آبادان نیز باعث ایجاد مشکل در برق و تولید دود می‌شود و از سویی دیگر خرابی کمپرسور گاز این پالایشگاه نیز مزید بر علت شده و منجر به ترکیب گاز با هوا و ایجاد آلودگی شده است.

*فارس: تاثیرگذاری تعویض سوخت پالایشگاه در آلودگی هوا چه نقشی ایفا می‌کند؟

*موسوی‌آزاد: استفاده از مازوت با توجه به سردی هوا بر شدت آلودگی هوا می‌افزاید و همین امر مشکلات آلودگی را برای شهرستان به بار خواهد آورد.

*فارس: نوع گازهای منتشر شده توسط پالایشگاه و پتروشیمی را عنوان کنید…

*موسوی‌آزاد: گازهای متصاعد از پالایشگاه و آلوده کننده عبارت از سولفورهیدروژن سولفورات، مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، ازت، مرکاپتان (که مختص نفت است) هستند و در بحث پتروشیمی نیز بنزن، اتیلن و دی کلراید و گازهای سمی از پالایشگاه بنزین نیز از جمله این گازهای متصاعد شونده و آلوده کننده در صنعت پتروشیمی منطقه محسوب می‌شوند.

*فارس: در بحث حمل و نقل شهری چه گازهایی خطرناکی متصاعد می‌شود؟

*موسوی‌آزاد: این بحث به دو دسته تقسیم می‌شود، خودروهای سبک و سنگین. خودروهای سنگین که با گازوئیل تامین سوخت می‌شوند آلودگی‌های خاص خود را دارند و گازهای ازته و گوگردی متصاعد می‌کنند و خودروهای سبک و بنزینی نیز مونوکسید کربن و هیدروکربن منتشر می‌کنند که منبعی جدی از آلودگی به شمار می‌روند.

*فارس: از مواردی که نام بردید کمترین منبعی که در آلودگی هوای این شهرستان نقش دارد کدامیک را می‌توان انتخاب کرد؟

*موسوی‌آزاد: سوزاندن ضایعات و نخاله‌ها و باقیمانده محصولات کشاورزی پس از برداشت که البته در مناطق همجوار شدت بیشتری دارد.

*فارس: چه راهکاری را برای حذف حتی این میزان آلایندگی در شهرستان پیشنهاد می‌کنید؟

*موسوی‌آزاد: فرهنگسازی موثرترین راهکار است. باید در این زمینه به ویژه در شهرستان‌هایی چون اهواز با وجود اراضی کشاورزی وسیع و صنایع و کارخانجات بسیار زیاد کار کرد و مردم را از مضرات این امر آگاه نمود. این فرهنگ غلط است که به طور مثال مزارع را به آتش می‌کشند و این زمین‌های کشاورزی را برای کشت‌های بعدی آماده و مهیا می‌کنند. این موضوع در شهرستان‌های خرمشهر و شادگان شدت زیادی دارد و مطمئنا اثرات آن نیز به این منطقه می‌رسد و آلودگی‌های ناشی از آن گریبانگیر شهروندان آبادانی می‌شود.

*فارس: در خصوص آلاینده‌های حمل و نقل عمومی چه راهکاری را ارائه می‌دهید و آیا در این زمینه اقدام موثری صورت گرفته است؟

*موسوی‌آزاد: در واقع نوع سوختی که در اختیار ناوگان حمل و نقل عمومی و واحدهای صنعتی ما قرار می‌گیرد سوخت پاکی نیست و همین امر موجب آلودگی هوا می‌شود. این نوع سوخت گوگرد زیاد دارد و آلاینده‌های بسیاری تولید می‌کند. در واقع باید گفت تکنولوژی موتور خودروها در واحدهای تولیدی، صنعتی و حمل و نقل نیز پائین است و به همین دلیل مشکلاتی در تولید گازهای متصاعد آلوده محقق می‌شود که برای سلامت مردم زیان‌بار و خطرناک است. در این زمینه احتراق خوبی در موتورها صورت نمی‌گیرد و منجر به تولید گازهای آلوده می‌شود. به عنوان راهکار می‌توان به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی اشاره داشت. این ناوگان باید به روز و جدید شود تا آلودگی کمتری وارد محیط زیست کند.

*فارس: در خصوص پالایشگاه و پتروشیمی نیز اگر راهکاری مدنظر دارید بیان کنید.

*موسوی‌آزاد: تمام آلودگی و مسائل این شهر تاثیرپذیر از پالایشگاه و پتروشیمی است. چون اکثر تاسیسات آن قدیمی هستند و این تاسیسات بیشتر در فاز ۲ پالایشگاه مستقر شده‌اند. به همین دلیل نوسازی فاز ۲ در دستور کار است و قصد دارند با این اقدام تکنولوژی قدیمی و تاری مصرف گذشته را از مدار حرکت و تولید خارج کنند. تکنولوژی قدیمی پالایشگاه آلودگی‌های هوای این شهرستان را چندین برابر کرده است و این امر باید به طور جدی‌تر مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد.

*فارس: در دیگر موارد چطور؟ چه راهکارهایی برای رفع مشکلات آلودگی آبادان مدنظرتان است؟

*موسوی‌آزاد: به طور کلی باید گفت وقتی سوخت به خوبی نسوزد گازهای خطرناک متصاعد و آلودگی هوای شهر رقم می‌خورد که به این موضوع به عنوان مهمترین بخش آلودگی هوا در منطقه باید اشاره داشت.

*فارس: با توجه به محرز شدن این میزان آلودگی هوا می‌توان گفت تمام موارد آلایندگی را آبادان داراست؟

*موسوی‌آزاد: بله. تمام موارد را در این شهرستان می‌توان مشاهده کرد.

*فارس: در این خصوص به مردم اطلاع‌رسانی لازم می‌شود؟ آیا با توجه به آگاهی از این میزان آلودگی بهتر نیست شهروندان در جریان امور قرار گیرند تا در روزهایی که شدت آلودگی زیاد است مثلا از منزل خارج نشوند و یا اینکه تردد فرزندان خود را هر چه بیشتر کنترل کنند و یا اینکه آن دسته از شهروندانی که دچار بیماری‌های قلبی و خاص هستند در معرض آلودگی قرار نگیرند؟

*موسوی‌آزاد: اطلاع رسانی در این زمینه ضعیف است. وظیفه محیط زیست این است که هر سه ماه یکبار میزان آلودگی‌ها را غلظت و اعداد و رقم مربوطه به فرمانداری، معاونت بهداشتی دانشکده علوم پزشکی آبادان و دادستانی اعلام کند که این رویه به خوبی در سطح شهرستان در حال اجراست. حال اینکه این میزان آلودگی به شهروندان اطلاع داده نمی‌شود و مردم از آن هیچ آگاهی پیدا نمی‌کنند باید توسط مسئولان شهرستان مورد بررسی قرار گیرد و در این زمینه تصمیم گیری شود. البته در مواردی مقطعی دادستانی احکامی را برای پالایشگاه و پتروشیمی مبنی بر کاهش و کنترل آلودگی‌هایی که در تولیدات ایجاد می‌شود صادر می‌کند اما باز هم نمی‌توان این امر را راه حل اصلی رفع مشکلات آلودگی دانست. این اداره برای رفع آلودگی‌های ایجاد شده از سوی فلرهای پالایشگاه در محیط زیست اقدام کرد و اخطارهای قانونی نیز برای کاهش این روند به پالایشگاه آبادان داده شده است.

*فارس: مراجعات مردمی هم در زمینه رفع مشکلات آلودگی به محیط زیست داشته‌اید؟

*موسوی‌آزاد: مردم مراجعات متعددی به اداره محیط زیست این شهرستان برای رسیدگی به معضلات آلودگی هوا داشته‌اند. متاسفانه آلودگی‌هایی که دودهای حاصل از فعالیت پالایشگاه آبادان در سطح شهر ایجاد کرده بالاتر از حد استاندارد است. آلودگی هوا ناشی از فعالیت پالایشگاه آبادان برای شهروندان این شهرستان تازگی ندارد و پالایشگاه نفت آبادان با استقرار در قلب شهر تاکنون مضرات بسیاری را برای مردم این شهر به همراه داشته که کمترین آن سختی تنفس ناشی از عدم مهار گاز‌های پالایشگاه در فرآیند تولید فرآورده‌های نفت است.

*فارس: در خصوص معضل آلاینده‌هایی که توسط پالایشگاه آبادان صورت می‌گیرد آیا اقدام مثبتی از سوی این واحد به شهرستان ارائه می‌شود؟

*موسوی‌آزاد: براساس شاخص آلایندگی و آلودگی هر شهر چنانچه شهری دارای پالایشگاه باشد و یا در مجاورت آن و یا از آن تاثیر بپذیرد مشمول پرداخت عوارض می‌شود. پالایشگاه آبادان تنها پالایشگاهی در کشور است که در مرکز شهر و چسبیده به منازل مسکونی مردم بوده و تنها ۳۰۰ متر از شهرداری آبادان فاصله مکانی دارد و به طور مستقیم تمام آلایندگی و آلودگی آن به خورد مردم آبادان می‌رود که پالایشگاه آبادان نیز در این خصوص درصدی را به شهرداری برای اجرای پروژه‌های عمرانی و فضای سبز در راستای کاهش آلودگی اختصاص داده است و پرداخت می‌کند. آلودگی‌های ایجاد شده از سوی صنایع در نقاط مختلف با فرصت دادن و یا اخطار از سوی اداره محیط زیست مربوطه پیگیری و دنبال می‌شود.

*فارس: سخن آخر…

*موسوی‌آزاد: مسئولان در راستای رفع مشکلات آلایندگی که مستقیم با سلامت شهروندان در ارتباط است باید اقدامات جدی‌تری انجام دهند زیرا این روند به مرور زمان مشکلات بزرگ‌تری را به طور نامحسوس گریبانگیر منطقه و مردم خواهد کرد.

————-

مریم خبازی