گورِ میراث اشکانی در نفت و متروی اهواز

حسن نسیمی/ روزنامه نگار

طی روزهای اخیر در لابلای شلوغی اخبار تلخ و شیرین، به یکباره خبری خوش بیرون آمد. کشف یک‌محوطه باستانی مربوط به دوره اشکانی در اهواز.
ماجرا از این قرار بود که کارکنان شرکت ملی مناطق نفتخیز، حین حفاری با بیل مکانیکی در عملیات احداث جاده دسترسی به چاه نفت به بقایای یک اثر تاریخی برخوردند.
بقایای یک گورستان تاریخی با چند گور دخمه که به اذعان باستان شناسان متعلق به دوره اشکانی است. در این گور یک اسکلت در تابوت خود خوابیده بود و همه چیز به یک گور دخمه منتهی می‌شد.
نکته قابل توجه و قابل تحسین ماجرا آن است که شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب پیش از آن‌که این آثار بیشتر تخریب شود، حفاری را متوقف نموده و میراث فرهنگی را برای بررسی بیشتر در جریان امر گذاشته است.
این کشف بزرگ باعث شد یک بار دیگر نام اهواز به عنوان یکی از مناطق دارای سبقه کهن تاریخی از تمدن بزرگ ایران بر سر زبان ها بیفتد.
سابقه تاریخی و باستانی ایران بر هیچ کس پوشیده نیست و این بار در نقطه ی دیگری از ایران بزرگ و در اهواز، شهری از دیار خوزستان خاستگاه معبد زیگورات در چغازنبیل، تپه های باستانی و کاخ آپادانای شوش، مجموعه سازه های آبی تاریخی شوشتر، قلعه سلاسل، بند لشکر و بند میزان در شوشتر، شهر ارجان بهبهان، منطقه باستانی کول فرح و منطقه باستانی اشکفت سلمان در ایذه،خُنگ شهسوار، یارعلی وند، کمالوند، خُنگ اژدر که شهرت جهانی داشته و اغلب در فهرست آثار جهانی یونسکو نیز قرار دارند خوزستان را به یکی از بزرگترین و مهمترین مناطق دارای میراث کهن بشری قرار داده است و ظاهرا به نظر می رسد با توجه به کشفیات اخیر، می بایست اهواز را نیز به این لیست بلند بالای فخر آفرین اضافه کرد.
چندی پیش از این نیز و در اواسط دهه ۸۰ ، شاهستون‌ها و سفال‌های سالمی که احتمال داده می شود بقایای باستانی شهر هرمزاردشیر باشند در مسیر حفاری های خط یک متروی اهواز کشف شد و در سال ۹۰ نیز محوطه باستانی کوهساران توسط جمعی از دوستداران میراث فرهنگی شناسایی و به سازمان میراث فرهنگی معرفی و به لسیت آثار ملی کشور افزوده شد. که این مهم نشان می دهد که سابقه تاریخی اهواز، به دوران پر شکوه ایران باستان بر می‌گردد.
همچنین تایید باستان‌ شناسان مبنی بر باستانی بودن لایه‌های مشاهده شده در میدان دروازه، شکل‌گیری شهرها و تمدن‌های بزرگ در مجاورت رودخانه‌ها به‌خصوص رودخانه کارون، وجود گور دخمه در حصیر‌آباد، وجود تپه‌های باستانی در آسیه‌آباد و … از جمله دلایل وجود یک شهر تاریخی مدفون در زیر پوست شهر اهواز است.
البته این تنها گوشه ای از کشفیات دو دهه اخیر است که از سوی فعالان میراث فرهنگی و رسانه ها تا حدودی بدان پرداخت شده است. کشف برخی آثار باستانی دیگر در مناطق مختلف اهواز از جمله منطقه خرمکوشک و کشف چندین قطعه سفال مربوط به دوره ساسانی در منطقه ۲۰ متری شهرداری در حین حفاری برای لوله کشی گاز را هم می بایست به این لیست بلند بالا اضافه کرد. ناگفته نماند که این کشفیات بیشتر در حاشیه رودخانه کارون و بیشتر در محل تاسیسات نفتی بوده که متاسفانه بی سرانجام مانده و گزارشی از آنها نیز نیز در دسترس عموم قرار نگرفت.
از این روی می طلبد مسئولین امر ضمن حساسیت بیشتر در خصوص حفاری های صنعتی و عمرانی در اهواز و حاشیه آن، آستین همت بالا زده و با برگزاری یک همایش جهانی اهواز را به عنوان یکی از شهرهای تاریخی و باستانی ایران به جهانیان معرفی نمایند.