خبرگزاری خورنا
مترجم: امین اکبری بهبهانی

پس از بازبینی صورت گرفته در ارتباط با احتمال بین لخته شدن نادر خون در بزرگسالان و تزریق واکسن آسترازنکا، واکسن جایگزینی به افراد زیر سی سال پیشنهاد می گردد. به هرحال، بازرس دارویی بریتانیا یا MHRA بیان می دارد که مزایای این واکسن بر خطراتی که برای اکثریت قریب به اتفاق مردم می تواند داشته باشد، فزون است.

مباحث بالقوه  مورد اختلاف درخصوص واکسن
بازرس دارو، موارد نادر لخته شدن خون را دریافت کنندگان اخیر واکسن، مورد تفحص و بررسی قرار داده است. یافته ها حاکی از آن است که ۷۹ نفر – که دو سوم آنها زن بودند – پس از نخستین تزریق، دچار لختگی خون شده و ۱۹ نفر از آنها مرده اند.

تا پایان ماه مارچ ۲۰۲۱، افزون بر بیست میلیون دوز واکسن آسترازنکا در سرتاسر بریتانیا مورد استفاده قرار گرفته است.

اظهارات MHRA ابتلای حدود چهار نفر در هر یک میلیون نفر به این نوع خاص لخته شدن خون را طبیعی می داند اگرچه این نادر بودن، محاسبه  نرخ معمول را مشکل می سازد.

بازرس دارو نیز اظهار می دارد که لختگی معلول این تزریق هنوز اثبات نشده است. دکتر ژوئن رین به عنوان رئیس سازمان بازرسی دارو بیان می دارد که برای به قطعیت رسیدن این ارتباط، شواهد بیشتری نیاز است و در ادامه می افزاید که مزایای واکسن آسترازنکا برای اکثریت مردم به نسبت خطرات ویروس از بستری شدن گرفته تا مرگ، فزون است ولی برای گروه های سنی جوان تر می بایست تعادل دقیق تری ایجاد کرد.

این لختگی نادر خون چیست؟
مطالعات MHRA ، افرادی را که لختگی پیشرفته توأم با کاهش میزان پلاکت پس از تزریق واکسن آکسفورد آسترازنکا را تجربه کرده اند، مورد ارزیابی و مطالعه قرار داد.

پلاکت ها، سلول های خونی بسیار ریزی هستند که به بدن در جلوگیری از لخته شدن و انعقاد خون کمک می کنند. در بین این خون لختگی ها، نوعی وجود دارد که به ترومبوز سینوس وریدی مغزی یا CSVT موسوم است.

این عارضه زمانی رخ می دهد که یک لخته ی خون در سیاهرگ های بزرگ سر تشکیل شده و کار خروج خون از سر را متوقف سازد. در نتیجه، سلول های خونی ممکن است دچار پارگی شده و به بافت مغز نفوذ کنند که در نهایت، سکته را پیامد خود دارد. لخته شدن، به طور طبیعی می تواند اتفاق بیفتد و بسیار معمول است اما در زنان جوان، مورد نادری به شمار می رود.

چه نشانه هایی را می توان انتظار داشت؟
طبق اظهارات MHRA ، افرادی که نشانه های ذیل را چهار روز یا بیشتر پس از دریافت واکسن آسترازنکا دارند، می بایست به سرعت دستورات پزشک را دنبال نمایند :

سردرد شدید یا مداوم

تاربینی یا عدم شفافیت دید

درد ناحیه ی سینه

تنگی نفس

آماس زانوها

درد مداوم در ناحیه  شکمی

کبودی غیرمعمول پوست

وجود نقاط فرورفته روی پوست به جز نقاط تزریق
بازرس دارو تأکید می کند که عفونت کوویدی خود می تواند عامل قوی تری برای لخته شدن خون باشد.

آخرین توصیه ها
بازرس دارو هیچگونه محدودیت سنی برای استفاده کنندگان واکسن آسترازنکا قائل نیست اما به افراد زیر سی سال که تحت شرایط پزشکی خاصی نیستند، جایگزینی را درصورت وجود، پیشنهاد می دهد.

بدین سبب که حسب اطلاعات رسیده، بروز لخته  خون در افراد بالغ اما جوان تر، کمی بیش از بقیه سطوح سنی گزارش شده است.

براساس اطلاعات موجود، این رویه به گروه های ذیل نیز توصیه می گردد :

افرادی که سابقه  لختگی خون پس از تزریق تخست را دارند، نمی بایست تزریق دوم را انجام دهند.

افرادی که سابقه بی نظمی های خونی دارند و خطر لخته شدن خون، آنها را تهدید می کند، فقط در صورتی می توانند واکسن آسترازنکا را دریافت کنند که مزایای آن بیش از خطراتش باشد.

افراد باردار می بایست درخصوص مزایا و خطرات این واکسن با پزشک خود مشورت نمایند.

پس از اینکه MHRA تحقیقات دیگری درخصوص واکسن آکسفورد آسترازنکا انجام داد، تزریق آزمایشی آن را به کودکان متوقف نمود.

نظر دیگرکشورها درباره  آسترازنکا
آژانس دارویی اروپا (EMA) اظهار می دارد که لخته شدن خون را باید در فهرست عوارض جانبی نادر واکسن ثبت کرد.

پس از مطالعه و تحقیق بر روی ٨۶ مورد در کشورهای اتحادیه  اروپا، EMA به این نتیجه رسید که مزایای واکسن بیش از خطرات آن بوده و اینکه، هیچ ارتباط مشخص و حتی غیررسمی نیز وجود ندارد.

با این وجود، آلمان، اسپانیا و ایتالیا استفاده از این واکسن را برای افراد ۶۰ سال به بالا متوقف کردند در حالیکه فرانسه اعلام کرد این دستورالعمل را برای افراد ۵۵ سال به بالا اعمال می نماید. دانمارک اما، به طور کامل تزریق واکسن را متوقف نمود.

نحوه ی عملکرد واکسن آسترازنکا
این واکسن از ورژن ویروس ضعیف شده  سرماخوردگی عمومی به نام آدنوویروس که از شمپانزه گرفته شده، ساخته می شود و به گونه ای اصلاح شده است که حاوی موادی ژنتیکی باشد که با ویروس کرونا پخش شده و هنگامی که برای نخستین بار به بدن تزریق گردد، نحوه  مبارزه با ویروس واقعی را به سیستم ایمنی بدن بیاموزد.

آیا ویروس از بدن در مقابل گونه های متغیر جدید محافظت می کند؟
متخصصان در حال مطالعه بر روی واکسن های موجود هستند تا بفهمند که در مقابل گونه های متغیر و جهش یافته  ویروس چه عملکردی دارد ؟

معاون بازرس ارشد دارویی – جاناتان فن تام – می گوید که شواهد عدیده ای در دست است که واکسن آسترازنکا در مقابل گونه  متغیر کنت که گونه ی عمده و اصلی در بریتانیاست دارای تأثیر و کارایی است.

درخصوص تأثیر بر گونه های متغیری که در برزیل و آفریقای جنوبی مشاهده شده، شواهد اندکی موجود است. در هر حال، مطالعات بدست آمده از حدود دو هزار مورد نشان می دهد در حالی که واکسن آسترازنکا ممکن است تأثیر محدود و اندکی بر بیماری های خفیف ناشی از گونه ی متغیر آفریقای جنوبی داشته باشد، کماکان می تواند تأثیر بازدارندگی و درمانی خود را بر بیماری های حاد نشان دهد.