از جنگ خلاص شدیم، بلای آب شور و گرد و خاک زندگی مان را سیاه کرد

خورنا – قاسم منصور آل کثیر:اینجا خرمشهر است. زمین و زمان سرخ است و انگار دنیا با ما قهره. از جنگ خلاص شدیم، بلای آب شور و گرد و خاک زندگی مان را سیاه کرد. اینها را حاج عطشانی می گوید.

با لهجه عربی می گوید: اینجا خرمشهر است. زمین و زمان سرخ است و انگار دنیا با ما قهره. از جنگ خلاص شدیم، بلای آب شور و گرد و خاک زندگی مان را سیاه کرد. اینها را حاج عطشانی می گوید. حاج عطشانی با عینک های ته استکانی و موهای وزوزی که لب های خشکیده ای دارد از قدیمی های خرمشهر است و روزگاری صیادی می کرد. حالاوضعیت صیادی هم خوش نیست.

عطشانی می گوید که جنگ گذشت و مردم هر طوری شده زندگی خودشان را ادامه دادند. درسته که خرمشهری ها کلی بدبختی ها کشیدند اما زندگی کردند. مردم اینجا تعصب دارند.
به همه چیز تعصب دارند. به خاک، به زن، به نخل. برای همین می مانند و در همین سختی زندگی خودشان را می گذرانند. حاج عطشانی آنقدر بی حوصله است که وقتی از او نامش را پرسیدم با کنایه رو به رفیقش عمو مزبان کرد و گفت «اسمم عیزان است. ههههه عیزان». (عیزان در فارسی به معنی خسته). او آشفته است و حاضر به ادامه گفت وگو نمی شود. بعد فهمیدم بازاری که در آن با عمو عطشانی گفت وگو کردم نامش «عیزان» است!
«سوگ صفا» یکی از بازارهای خرمشهر است. جایی که چهره واقعی خرمشهر را در چشم های فروشندگان می بینی. اینجا هنوز دست نخورده است و مهاجران به خرمشهر هنوز دست شان به اینجا نرسیده. در گوشه ای از بازار پیرزنی بساط کرده و بامیه می فروشد. خورشت بامیه که به «مرگ بامیه» در خرمشهر معروف است، یکی از دوستداشتنی ترین غذاهای مردم جنوب است. جلو می روم.
همان ابتدا می گویم خبرنگارم. از او می پرسم اسمت چیه؟ جواب می دهد «انا تسواهن ام فری». نامش «تِسواهن» یعنی ارزشمندترین و کنیه اش «اُم فری» یعنی مادر فرج است. به ام تسواهن می گویم: بازار صفا، صفا و عطر و بوی خاصی داره. می گوید: برای شما که خرمشهری نیستید آره همینطوره. شما فقط بلدید این وقت از سال بیایید و عکس بگیرید و برید.
حوصله هیچ عکاس و خبرنگاری را ندارم. شما دل تون خیلی خوشه جوون. با اینکه می گفت حوصله خبرنگاری را ندارد اما روزنه های امید در نگاهش نمایان بود و سعی کرد بیشتر از خرمشهر بگوید. ام فری می گفت: اینجا فقط اسم های زیبایی دارد. بازار صفا، خرم شهر و… حتی اسم من زیباست. اما کو این زیبایی؟ زیبایی می بینی آقای خبرنگار؟ چهره من رو نگاه کن. این خرمشهره. دنبال خرمشهر می گردید نگاه کنید در چهره مردم.
خرمشهر سرزمین نخلستان ها هم بود. جایی که ناصر خسرو در سفرنامه اش گفت که کیلومترها راه را زیر سایه نخلستان های خرمشهر و آبادان طی کردم اما حالاگره در کار گیسوان نخل افتاده است. روستای شنه، منطقه حفار، منطقه طره، جزیره صلبوخ و… همه یادگاری از نخلستان های قدیم خرمشهر یا محمره آن زمان است.
 نخل ها هنوز نفر به نفر یکدست ایستاده بودند، سر بریده و نبریده، سایه به سایه هم. برای شان عمری دراز در کم آبی، شوری و گرما گذشته بود. مرکبات، سبزیجات و سایر محصولات کشاورزی بار داده و حالاخلوت نشین تشنگی زمین بودند.
 زیر سایه شاخه هایی که به قلب نخل نزدیک است، حسرتی از رویای محصولات شان پیدا بود و طبق ها، کلاه ها، بادبزن ها، زنبیل ها، زیراندازها و سفره های سنتی بافته نشده ای از شاخه ها همه از یک چیز حکایت دارد، گره در کار گیسوان نخل افتاده است.
 ابوعرفان یکی از نخلداران منطقه «حفار» شرقی در خرمشهر، می گوید: اینجا از آب شور هم خبری نیست زیرا آب کارون در این منطقه هم کم شده و هم شور ولی همین اندازه هم به ما تخصیص نمی یابد. وی با بیان اینکه نخل ها همه ضعیف و بی بار شده و برگ های شان نیز خشک شده است، افزود: قبلاهر نخل «برحی» در هر نوبت ٢۵٠ کیلوگرم محصول می داد و درخت نخل «استعمران» ١۵٠ کیلوگرم، اما اکنون در هر نوبت ۵٠ کیلوگرم بار می دهند و حتی کیفیت آن هم پایین آمده است
 کاهش ۴٠ هزار تنی
خوزستان نخستین صادر کننده خرمای کشور و دومین استان تولیدکننده این محصول است. سطح زیرکشت نخیلات خوزستان ۴٣ هزار هکتار است که ٣٣ هزار هکتار آن بارور و مابقی نهال است که عمده آن در شهرستان های شادگان، آبادان، اهواز و خرمشهر قرار دارد. .
 معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان پیش از این گفته بود شوری بیش از اندازه آب در شادگان، آبادان، خرمشهر و هندیجان خطری است که نخلستان ها را به شدت تهدید می کند. محمد قاسمی نژاد از بین رفتن نخیلات را ناشی از جنگ، کم شدن آب رودخانه، شور شدن آب و مهاجرت بخشی از مردم می داند. به گفته وی با این شرایط ٣٠ تا ٣۵ درصد تولید از بین رفته است.
ام فری در انتظار
خرمشهر را نام های زیبا نگه داشتند. بازار صفا، خرم شهر، نخل و جزیره صلبوخ. شاید ام فری از همه بهتر خرمشهر را توصیف کرد. ام فری گفت چهره مردم شهر، چهره خرمشهر است. ام فری می گوید شاید روز فرجی برسد.