مهدی چاروسایی ,خبرنگارورزشی خورنا: یکى از رایج‌ترین شوت‌هاى بسکتبال، شوت لی آپ است. این شوت، با تکنیک شوت یک‌ دست و همراه با دو گام و پرش انجام مى‌شود.

لی آپ عبارت است از حرکتی نزدیک سبد و بعد از یک برش و یا یک درایو یا پرتاب توپ به طرف سبد انجام می شود .

مهارت لی آپ در بسکتبال در دسته شوتها قرار می گیرد .

اهدف :

هدف از اجرای شوت لی آپ ، حمله ای به سمت سبد تیم حریف و کسب امتیاز می باشد .

حرکات مخصوص و چگونگی اجرا :

برای اجرای این مهارت بازیکن پس از قطع دریبل ، با گرفتن توپ در بین دستها و جلوی سینه ، شروع به گام برداشتن می کند . پس از برداشتن دو گام به سمت سبد ، با یک جهش عمودی روی یک پا ، خود را به سبد نزدیک می کند .

برای اینکه بتواند در موقع اجرای لی آپ پرش بلندی انجام دهد ، باید در سه و یا چهار قدم آخر دریبل سرعت داشته باشد . اما باید بتواند این سرعت را کنترل کند . قدم قبل از پرتاب لی آپ باید کوتاه باشد تا بتوان با استفاده از زانوی جهش کننده ، سریعاً حرکت رو به جلوی خود را به حرکت رو به بالا تبدیل کرد .

در هنگام جهش زانوی سمت دست پرتاب کننده بالا می آید و توپ از بین شانه ها و گوشها بالا می آید .

حرکت با باز نگه داشتن دست و آرنج کامل می شود . سپس توپها با کمک تخته و یا بدون استفاده از آن به داخل سبد پرتاب می شود .

کاربرد مهارت شوت لی آپ :

از شوت لی آپ براى نفوذ به طرف حلقه در حرکات دو نفرى (پاس برو) و انتهای ضدحمله‌ها استفاده مى‌شود.

مراحل اجرای حرکت

مرحله درایو

مرحله جهش و پرتاب

مرحله درایو

این مرحله از لحظه ای شروع می شود که بازیکن دریبل خود را متوقف کرده و با گرفتن توپ توسط دو دست در جلوی سینه ، شروع به پرش به سمت سبد می کند .

این مرحله شامل دو گام می باشد و بسته به اینکه مهارت از کدام سمت سبد اجرا شود ، با پای راست یا چپ شروع می شود.

LAY JUMP :

پس از برداشتن دو گام و پایان مرحله درایو بازیکن با پرش بر روی یک پا و کشیدن زانوی پای مخالف به سمت بالا حرکت افقی خود را به حرکت عمودی تبدیل می کند . در هنگام جهش توپ از سینه جدا شده و به کمک یک دست به درون سبد پرتاب می شود.

تجزیه و تحلیل بیومکانیکی شوت لی آپ :

قانون اول نیوتن :

اگر به جسمی نیرویی وارد نشود یا برآیند نیروهای وارده به جسم برابر صفر شوند ، جسم در حال سکون باقی می ماند .

بنابراین تا هنگامی که نیرویی از طرف عضلات فرد به توپ وارد نشود ، توپ در دست او باقی می ماند .

قانون دوم نیوتن :

شتابی که جسم پس از اعمال نیرو بر آن اعمال می شود با مقدار نیروی وارده نسبت مسقیم و با جرم جسم نسبت عکس دارد.

بنابراین شتابی که توپ پس از رهایی از دست بازیکن به خود می گیرد با نیرویی که فرد به آن وارد می کند نسبت مستقیم دارد ، همچنین شتابی که بازیکن در مرحله در تابی که توپ پس از رهایی از دست بازیکن به خود می گیرد با نیرویی که فرد به آن وارد می کند نسبت مستقیم دارد ، همچنین شتابی که بازیکن در مرحله درایو پیدا می کند متناسب با نیرویی است که عضلات او برای حرکت اعمال می کنند ، و با جرم فرد نسبت عکس دارد .پس در صورتی که فرد جرم کمتر و نیروی بیشتری از طرف عضلات وارد کند با شتاب بیشتری می تواند خود را به سبد نزدیک کند که این موضوع برای عبور از سد مدافع مستقیم اهمیت زیادی دارد.

قانون سوم نیوتن :

هر عملی را عکس العملی است ، هم اندازه و در جهت مخالف .

در هنگامی که فرد در گام سوم پای خود را به زمین می فشارد ( به زمین نیرو وارد می کند ) نیرویی از طرف زمین به فرد وارد می شود .

همچنین در گام سوم فرد با پایین آوردن دست مخالف دست پرتاب ، باعث بالا رفتن بیشتر دست پرتاب و به طور کل تمام بدن بازیکن می شود . ( نیروی عکس العمل دست باعث افزایش پرش بازیکن می گردد)

تبدیل انرژی پتانسیل به انرژی جنبشی

در پایان گام دوم بازیکن با خم کردن زانوی پای مخالف دست پرتاب و خم کردن تنه به جلو ( اندکی ) همانند یک فنر عمل می کند و انرژی پتانسیل را در عضلات خود ذخیره می کند .

سپس برای شروع گام سوم و تبدیل هر چه بهتر حرکت افقی به حرکت عمودی ، با باز کردن زانوی خم شده و بالا کشیدن زانوی مقابل و باز کردن دست پرتاب کننده توپ همانند فنری که باز شده این انرژی پتانسیل را به انرژی جنبشی تبدیل می کند .

انواع شوت لی آپ :

شوت لی آپ معمولى :

– وضعیت دست‌ها و پاها قبل از پرتاب :

مهاجم همزمان با قطع دریبل یا دریافت پاس با پاى موافق دست شوت (پاى خارجى نسبت به حلقه و در نفوذ از سمت راست حلقه، پاى راست و برعکس) اقدام به برگشتن یک گام بلند به سمت حلقه کرده، هم‌زمان با آن توپ را با دو دست در ناحیۀ سینه و شکم حفظ وکنترل مى‌کند.

پس از فرود روى پاى گام اول (پاى خارجى نسبت به حلقه)گام دوم را با پاى بعدى (پاى داخلى نسبت به حلقه و در نفوذ از سمت راست حلقه، پاى چپ و برعکس) به‌صورت گامى کوتاهتر برمى‌دارد و آمادۀاجراء پرش به سمت حلقه و به طرف بالامى‌شود.

مهارت شوت لی آپ – ”حرکت گام‌ها :

با وارد کردن فشارى نسبتاً قوى به زمین روى پاى گام دوم (پاى داخلى نسبت حلقه) جهش کرده، پاى دیگر را با زانوى خمیده در ناحیۀ شکم جمع مى‌کند. همزمان با این عمل توپ از ناحیۀ سینه و شکم به سمت جلو و بالاى سر برده مى‌شود تا براى اجرای مهارت شوت یک‌ دست آماده گردد.

درنقطۀ اوج پرش با کشیده شدن دست پرتاب در آخرین نقطۀ ممکن در بالاى سر توپ به سمت حلقه شوت مى‌شود؛ درحالى که دست حایل با آرنج خمیده در مقابل سینه حریف باقى مى‌ماند تا مدافع قادر نباشد به توپ نزدیک شود .

مهارت شوت لی آپ اقدام به شوت :

– دست‌ها و پاها پس از پس از پرتاب :

پس از پرتاب توپ به سمت حلقه بلافاصله پاى خمیده از زانو صاف شده و فرود بر روى همان پا یا روی دو پا انجام مى‌گیرد.

دست پرتاب تا آخرین لحظه به دنبال توپ کشیده مى‌شود.

نکات کلیدى در هنگام اجراء مهارت شوت لی آپ :

۱ . براى شوت لی آپ از مهارت شوت یک‌دست استفاده شود.

۲ . گام اول بلندتر (براى نزدیک شدن به حلقه) و گام دوم کوتاهتر(براى آمادگى و کنترل به‌منظور پرش به سمت بالا) برداشته شود.

۳ . توپ تا آخرین لحظه با نگاه و دست پرتاب دنبال شود.

۴. در مراحل گام برداشتن، توپ با دو دست حمل مى‌شود، ولى در لحظهءشوت،در نقطه اوج پرش توپ با یکدست شوت مى‌شود . این عمل به کنترل بیشترتوپ وحمایت ازآن درمقابل مدافع کمک مى‌کند.

۵ . همیشه پرش آخر روى پاى مخالف دست پرتاب (پاى داخلى نسبت به حلقه) انجام مى‌شود (شکل حرکت پاها در شوت لی آپ)

۶ . براى پیشگیرى از آسیب‌دیدگى و کسبِ تعادل بیشتر بهتر است فرود روى هر دو پا انجام گیرد.

۷ . شوت لی آپ از سمت راست حلقه بهتر است با دست راست و از سمت چپ حلقه با دست چپ انجام گیرد.

حرکت پاها درشوت لی آپ :

اشتباهات متداول در مهارت شوت لی آپ :

۱ . اندازه طول هردوگام یکسان باشد.

۲ . توپ در حین گام برداشتن با یک دست حمل شود.

۳ . دست حایل(غیر پرتاب) ، به‌صورت کشیده در کنار بدن و پائین قرار گیرد.

تذکر مهم:

شوت لی آپ را باید از هر دو سمت حلقه انجام داد و از هرسمت بهتر است از دست پرتاب مناسب استفاده کرد. بنابراین درنفوذ از سمت راست شوت لی آپ با دست راست در نفوذ ازسمت چپ شوت لی آپ بادست چپ و در نفوذ از روبه‌روى حلقه بهتراست باد ست قوى و یا با توجه به موقعیت مدافع بادست دورازمدافع عمل شوت را انجام داد.