این ۷ روز…/ که دریغا؛ هرگز به خانه بازنگشتند!
خورنا – سرزمین وحی نفسگیر است، وحی است دیگر، حتی محل نزول اش هم بار سنگینی روی دوش آدم میگذارد، آدم خلیفهالله هم که تمنای بهشت روی زمین را کرد، وحی که آمد نفسش بند آمد که خداوند اجابتش کرد در منا. منا اما امسال، حاجیهایش نفس راحت نداشتند و خلقشان به خوشی و میمنت عید باز نگشت. نفس در سینه سرد ماند. سرد خاموش شد و بهشت روی زمین، حاجیهایش را با درود خداوند رهسپار بهشت آخرت کرد.
روایت اول:
عرفه است همه نشستهاند در محراب عرفات و به یاد امام مهربانشان از حرم امن الهی بسوی سرزمین بلاها زمزمه میکنند: “الهی؛ بار خدایا؛ کى پنهان بوده اى، تا نیازمند به دلیلى باشى که بر تو دلالت کند و کى دور بودهاى، تا آثار واصل کننده به تو باشند؟کور باد دیدهاى که تو را بر آن دیدهبان نبیند و زیانکار باد تجارت بندهایى که از محبتت براى او سهمى قرار نداده اى،… تویى که معبودى جز تو نیست، خود را به هر چیز شناساندى، پس چیزى جاهل به تو نیست، و تویى که خود را در هر چیز به من شناساندى، … اى آنکه به کمال زیبای اش تجلّى کرد، پس تحقق یافت عظمتش از روى استیلا و برترى چگونه پنهان شوى و حال آنکه نمایانى، یا چگونه غایب شوى و حال آنکه دیدهبانى و حاضرى.”
روایت دوم:
منا ملتهب است، همه آمدند به تمنای مُحرم شدن، منا است و منا محل امن تمنا؛ محل حاجی شدن، دلهایشان، نفس شان -همان که دیگر اینجا به سوء حکم نمیکند- را فرستادهاند سوی قربانگاه، اینجا دیگر گناه نیست همه مُحرم اند و مَحرم. هنگامه سرور است و شادی، لحظات انتهایی وصال چه سخت است. زمانی که نفس در سینه حبس میشود تا حاجی بفهمد حجش مقبول شده. همهمه بلند است، جمعیت از پا میافتد. جمعیت میایستد و روان است، ناگهان موج میرود و میشکند و میبرد، جمعیت می افتد، جمعیت توان ایستادن ندارد. بازگشتی نیست. منا آهسته درد را روی تنش احساس میکند، ضجه میزند، مبهوت است، توان از کف داده، رمقی ندارد تا به جان حاجیها بیندازد، منا ایستاده تمام قد، حاجی هایش را تماشا می کند که دیگر بلند نخواهند شد، حاجیهایش به قربانگاه رفتهاند، بازگشتی نیست….
روایت سوم:
سعید اوحدی(رئیس سازمان حج و زیارت) گفته که بیمارستانهای مکه مملو از مجروحان است و شرایط به گونهای است که کنترل از اختیار عربستان در این حادثه خارجشده به همین دلیل برخی از مجروحان نیز به بیمارستانهایی در جده، طایف و ریاض منتقلشدهاند. همچنین تیم امداد پزشکی ایران فقط تا ساعت ۵ عصر روز گذشته امکان حضور در کانون حادثه را داشت چون پس از آن به دلیل حضور ارتش سعودی و امنیتی شدن فضا از فعالیتهای گروههای امدادی و پزشکی سایر کشورها خودداری شد.(خبرگزاری ایسنا- جمعه ۳ مهر)
مدیر دفاع مدنی عربستان از کشته شدن نهایت ۷۱۷ حاجی در منا خبر داد و سخنگوی این وزارت گفته است حدود ۸۱۸ حاجی در حادثه منا زخمیاند که در ۴ بیمارستان منا بستری شدند و در نهایت پرنس ولیعهد عربستان، محمد بن نایف، قول داده است تا درباره علت حادثه منا پیگیریهای لازم را به عمل بیاورد! نایف که مسئول اداره حج است دستور داده تا درباره این حادثه جستجو شود! همچنین خبرگزاری سعودی نوشته است که نتایج این تحقیقات به حضور پادشاه عربستان، پادشاه سلمان، اعلام خواهد شد تا دستور انجام اقدامات لازم در این زمینه صادر شود. حج امسال با اتفاق ناگوار تصادف جرثقیل در مکه آغاز شد و با حادثه منا به پایان رسید. من برخی از آثار این حادثه را دیدم. تپههایی از جسدهای قربانیان درست شده بود که بدنشان روی همدیگر قرار داشت. (عمر الصالح، خبرنگار الجزیره مستقر در منا)
مقامات عربستان سعودی قولهای بسیاری درباره اطمینان از تامین سلامت حاجیان دادهاند؛ اما تراژدی های زیادی در حادثه حج رخ داده و حادثههایی از این دست که منجر به مرگ زائران شدهاند در حج کم نبوده است؛ در سال ۲۰۰۶ بیش از ۳۶۰ زائر در منا کشته شدند، همچنین یک روز پیش از آغاز مناسک حج در این سال ریزش یک ساختمان ۸ طبقه جان ۷۳ نفر را در مکه گرفت.
در سال ۲۰۰۴، ۲۴۴ نفر در روز عید قربان در منا کشته و هزاران نفر زخمی شدند. در ۲۰۰۱ جمعیتی بالغ بر ۳۵ نفر در منا کشته شدند و در یکی از بدترین تراژدی ها در مراسم حج که در سال ۱۹۹۹ اتفاق افتاد که بیش از یک هزار و ۴۲۶ نفر در تونلی در مکه بر اثر ازدحام جمعیت کشته شدند. (الجزیره، ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۵)
روایت چهارم:
درحالیکه وبسایت وزارت بهداشت عربستان ظهر روز سهشنبه خبر کشته شدن چهار هزار نفر را در فاجعه منا تأیید کرد، اما پس از چند ساعت این خبر از خروجی این سایت برداشته شد. آخرین آمار اعلامشده از کشتهشدگان و مفقودین ایرانی فاجعه منا مربوط به روز گذشته است که حاکی از جان باختن ۲۳۹ ایرانی و مفقود شدن ۲۴۱ نفر دیگر است.
به گزارش ایسنا، با توجه به اعلام رئیس سازمان حج و زیارت، وزیر بهداشت و رئیس جمعیت هلالاحمر مبنی بر پایان تقریبی جستجوها در بیمارستانهای سعودی و اینکه دیگر امیدی به زنده پیدا شدن زائران مفقودی ایرانی نیست، انتظار میرود با تخلیه کانتینرهای حاوی اجساد، شمار کشتهشدگان ایرانی این حادثه به مرور افزایش یابد. رییس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلالاحمر با اعلام اینکه تحقیق و تفحص در داخل سردخانه مرکزی مکه از روز گذشته تا کنون متوقفشده و عربستان اجازه این کار را نداده است، در ادامه گفت: هیات پزشکی از یافتن مجروحان مجهولالهویه در بیمارستانهای سعودی به طور کامل ناامید شده است. (ایسنا، چهارشنبه ۸ مهر ۱۳۹۴ )
روایت پنجم:
مقامات چند کشور ابهاماتی در مورد تعداد کشتهشدگان واقعه هفته گذشته منا در نزدیکی مکه مطرح کردهاند و از جمله گفتهاند که تصاویر اجساد بیش از ۱۱۰۰ نفر در اختیار آنها قرار گرفته است. اما مقامات عربستان میگویند که این تصاویر تنها به کشتهشدگان واقعه منا مربوط نیست. عربستان گفته است که ۷۶۹ نفر در واقعه منا کشته شدهاند. اما یک مقام نیجریهای پس از بازدید از سردخانهها در عربستان گفت که گمان میکند تعداد کشتهشدگان بیش از ۱۰۰۰ نفر باشد. همزمان گزارششده که تصاویر اجساد هزار و صد زائر کشتهشده به دیپلماتهای پاکستانی، هندی و اندونزیایی نشان داده شده است. مقامات عربستان گفتهاند که تصاویر مورد نظر تنها به کشتهشدگان واقعه منا متعلق نیست و شامل بیش از صد نفری که در حادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام کشته شدند و همچنین کسانی که در دوران حج به دلایل طبیعی مردهاند هم میشود. مقامات اندونزی هم از واکنش کند مقامات عربستان به واقعه منا انتقاد کرده و گفته است که دیپلماتهایش تنها چند روز پس از واقعه دسترسی کامل به اجساد و مجروحان پیدا کردهاند. مقامات اندونزی میگویند دسترسی به اجساد تا دوشنبه شب برای آنها فراهم نشده است. تا کنون کشته شدن ۴۶ زائر اندونزیایی در واقعه منا تأییدشده و ۹۰ شهروند اندونزی هم مفقود هستند. ( بیبی سی ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۵ – ۰۳ مهر)
روایت ششم:
مکه متعلق به تمامی مسلمانان است و نباید به عربستان اجازه اداره آن داده شود. نفت و زیارت؛ دو ترکیبی که به عربستان این شانس را داده است که خودش را به خوبی به جایگاهی بالاتر از آنچه هست وصل کند و در نهایت این امر شانس تاثیری ظالمانه بر دنیای اسلام را به یکی از واپسگراترین رژیمهای دنیا داده است. این در حالی است که هم اکنون زمان آن رسیده تا درباره جایگزینهایی برای این رژیم فکری شود.
در بسیاری از جهات عربستان چهره اسلام را لکهدار کرده است؛ عربستان سعودی تاثیر دیگری نیز بر اسلام دارد. هر ساله میلیونها زائر به طواف کعبه جایی که توسط حضرت ابراهیم علیهالسلام به منظور گرامیداشت دستور و یاد خداوند ساخت شد، می روند. البته بسیاری از این زائران از کشورهای فقیر هستند و آشکارا مسحور مصرفگرایی خیرهکننده، نمایش چشمگیر ثروت سعودیها و هیبت و عظمت و مساجد عظیمی در این کشور میشوند که به همین منظور ساختهشدهاند.
خداوند به عربستان نعمت و قدرت وجود سرزمینهای مقدس و همچنین پول زیادی داده است البته این باید به این معنی باشد که خداوند حامی دین اسلام است و خب اسلام چیست؟ اسلام عربستان کدام است؟
دین رسمی عربستان وهابیت است که در شورشی خشن علیه شیعه و سایر فرقه های اسلامی شکل گرفت و عملا به محلی برای مخالفت با سنتها و معنویت گریهای شیعه و سنی تبدیل شد. عربستان از پول نفت خود برای افزایش قدرت و پذیرش وهابیت در دنیای اسلام استفاده میکند و سعی در تغییر مکه و مدینه به منظور رسیدن به اهداف خود دارد. در صورتی که فرض شود عربستان قدرتمندترین کشور سنی است، هویت سنی اسلام را به نام خود غصب کرده که به مدد جمعیت کم، ثروت زیاد و حذف رقبای سابق خود توانسته است قدرت خود را افزایش دهد.
در سالهای اخیر عربستان بسیاری از قسمتهای مکه و مدینه را بازسازی کرده که برخی از تخریب آثار تاریخی اسلام (بدون نگرانی از جانب اعتراض سایر کشورها) خسارت زیادی به اسلام وارد کرده است. با نگاهی به ساخت و سازهای صورت گرفته که در مکه و مدینه میشود میتوان به راحتی فهمید عربستان به جنگ با تاریخ اسلام رفته که البته این امر نشأتگرفته از این است که وهابیت سرزده به تاریخ اسلام واردشده و به آن وفادار نیست.
مکه و مدینه اگر چه تحت فرمانروایی حاکمان سعودی هستند اما به تمامی مسلمین جهان تعلق دارند. این شهرها نمادهای مقدس مسلمیناند و نباید در اختیار افراد خاص باشند. اسلام دین مساوات است. چرا باید به رژیمی که در برگیرنده فرقه کوچکی از مسلمانان منحرف است و ایدئولوژی را صادر میکند که به لحاظ تاریخی متضاد سنتهای اسلام، معنویتگرا و جهانشمول گرا است اجازه اداره شهرهای مقدس اسلام مان را داد؟ چرا مسلمانان اعتراضی نمیکنند.
در سالهای پیش رو، برای عربستان سعودی انکار خواسته مسلمانان جهان مبنی بر مشاهده آثار تقوا و الهیت دین اسلام در شهرهای مقدسشان، سخت خواهد بود و همچنین تحمیل کردن وهابیت به عنوان بخشی از اسلام که نه تنها بقیه دنیا را منحرف خواهد کرد بلکه عمیقا در دنیای مسلمانان منفور است نیز سخت خواهد بود.( Haroon Moghul ، QUARTZ، (September 25, 2015
روایت هفتم:
رَّبَّنَا إِنِّی أَسْکَنتُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوَادٍ غَیْرِ ذِی زَرْعٍ عِندَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِیُقِیمُوا الصَّلَاهَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَهً مِّنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْهِمْ وَارْزُقْهُم مِّنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ یَشْکُرُونَ(سوره ابراهیم ایه ۳۷). شاید که شکرگزار باشند. ذریه ابراهیم علیه السلام شکرگزار بودند. جایی که شکرگزاری خداوند به مهربانی به میهمانان حرم امن الهی وابسته بود. ساکنان بیتالله را چه شده است که حرمت میهمانان خداوند را میشکنند؟ حالا که سرزمین خشک و لمیزرع به لطف حضور محفل دوستداران خداوند و محل نزول وحی و حضور انبیا الهی ثروتمند شده است، حاکمانشان سر ناسازگاری برداشتهاند؟ فراموش کردهاند خداوند با فرمانداران سرکش به حریم امن الهیتش در طول تاریخ چه جبارانه برخورد کرده است؟ یا شاید طلای زرد و سیاه نور چشمانشان را بیفروغ کرده تا نور حقیقت را نبینند و چه سخت است روزی که در پیش رو خواهد آمد و نور عدالت خداوند چشمانشان را خیره خواهد کرد.
آه ای کبوتران سپید شکسته بال؛ اینک به آشیانه دیرین خوشآمدید، اما دلم به غارت رفته است، با آن کبوتران که پریدند/ با آن کبوتران که دریغا/ هرگز به خانه بازنگشتند…!
یادداشت از: مریم مهدی پور؛