خورنا جلسه کانون اینده نگری با حضور و سخنرانی دکتر محمد کیانوش راد استادیار دانشگاه و رئیس بنیاد خوزستان شناسی برگزار گردید.

در این جلسه که با استقبال گسترده جوانان و اقشار مختلف تشکیل گردیده بود و در نوع خود قابل توجه بود کیانوش راد به بحث پیرامون یکی از اصلی ترین مسایل همیشه انسان، یعنی اخلاق و باید ها و نباید ها و چگونگی قبول انها از سوی انسان ها پرداخت.

کیانوش راد همچنین به نقش و تاثیر خدا در زندگی ، خصوصا در دوران سرگشتگی جدید بشریت و رهایی و رستگاری با فهم و قبول خدا در زندگی و توجیه اخلاق پرداخت که در این گزارش به قسمت هایی ازمباخث مطرح شده در جلسه اشاره خواهد شد.

وی در ابتدا با اشاره به سه ساحت بحث، به تفکیک بحث چرایی و چگونگی و بررسی مصداقی اخلاق و باید و نباید پرداخت و گفت : فضیلت اخلاقی زیستن یک فضیلت بسیار بنیادین است که حتی کسانی که اخلاق را رعایت نمی کنند به اهمیت و ارزشی بودن ان معترف اند.

نماینده پیشین اهواز در مجلس شورای اسلامی، ایجاد شبهه و سرگشتگی دوران جدید را در دو تحول معاصر نامید ١- به بن بست رسیدن عقل روشنگری و از تب و تاب افتادن سیطره مطلق عقل در غرب در این دروه اعتماد مطلق به عقل در حل همه مسایل بشری با تردید جدی مواجه شد. ٢- با طرح مجدد شبهه دیود هیوم در مورد عدم امکان صدور نتایج باید و نباید از مقدماتی که توصیف واقعیت است را بیان می دارد، شک و تردید زیادی در افعال اخلاقی بوجود اورد.

کیانوش راد ضمن تشریح نظرات کامو از کتاب طاعون و نظرات دکتر شریعتی، به منطقی بودن رفتار الهیون و منطبق بودن رفتار انها بر اساس باررشان اشاره کرد و اینکه ایا انگونه که داستایفسکی می گوید و دکتر شریعتی هم انرا بصورت تاییدی نقل می کند ، حقیقتا با فرض نبود خدا ، انجام هیج فعل اخلاقی قابل توجیه نمی باشد؟ به توضیح و تشریح این نظر پرداخت که قبول خدا به زندگی معنا خواهد داد و با معنا داشتن زندگی، زندگی انسان از ارامش برخوردار خواهد شد اما اینگونه هم نیست که کسانی که بی خدا هستند ، از فعل اخلاقی دور باشند. می توان خدا را باور نداشت. اما اخلاقی هم زندگی کرد.

وی با توضیح این بخش و اشاره به مبادی متفاوت فهم گفت: مساله مهم ان است که دریافت و قبول گذاره های مختلف و از جمله باید ها و نباید ها تنها بر اساس عقل نیست، بلکه باور نیز بدون واسطه عقل می تواند موجب صدور فعل اخلاقی باشد و در عمل نیز ، حتا در صورت نفی عقل ، ان باور اخلاقی مورد توجه باور مندان ان باید یا نباید باشد.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه در ادامه با مهم توصیف کردن نظر دیوید هیوم به توضیح نقد منتقدان اشاره کرد و با مروی به انتقادات به هیوم از جمله کسانی که به مستتر بودن مقدمات دیگر در گذاره های منطقی وجود دارد و از ان به ” قیاس ضمیر ” نام برده اند اشاره کرد.

وی همجنین به پاسخ فیلسوف امریکایی اشاره کرد که طی یک مقاله هفت خطی ، نظر هیوم را با چاشی اساسی مواجهه ساخت بر اساس نظر سرل می توان به توصیفات واقعیاتی پرداخت که صرفا به توصیف واقعا و است پرداخته است ، اما می توان از ان تکلیف و باید را نیز استخراج کرد.

دکتر کیانوش راد با توضیح شرح مصطفی ملکیان از فیلسوفان معاصر و دین پژوهان شناخته شده گفت : استاد ملکیان پاسخ سرل به شبهه دیود هیوم را بسیار کامل و قانع کننده ذکر کرده است.

این فعال سیاسی در ادامه اشاره کرد: واقعیت ان استکه انسان ها همه اعتقادات خویش را صرفا بر مبنای استدلالات عقلی انتخاب نمی کنند و بسیاری عقاید صرفا بر اساس باور و ایمان به واقعیتی واقعی یا پنداری شکل می گیرد و این گونه افراد با عزم و جدیت در باور خویش به ان باورها عمل می کنند. طریقه عرفا ، در برابر شیوه مشائیان و اشراقیون و راه درک حقیقت به شیوه باورمندی و انکشاف و قبول واقعیت ها بر اساس باور امروزه نیز طرفداران جدی و فراوانی دارد.

کیانوش راد با اشاره وجود قدیسان اخلاقی بی خدا در دوره جدید گفت: بله می توان ناخداباور بود اما فعل اخلاقی نیز انجام داد و با توجیه عقلانی هم این رفتار های اخلاقی را توضیح داد. اما تردیدی نیست که خدا باوران از توجیه قوی تر و معنا بخشی بیشتر به رفتارها و باید ها و نباید ها برخوردار است.

وی نیاز جامعه امروز را به اخلاقی زیستن مورد اشاره قرار داد و گفت : اخلاق والاترین ارزش و خوب ترین خوبی ها است و جامعه اخلاقی جامعه ای سالم خواهد بود. توجه به مصادیق اصلی خوبی ها ، اخلاقی ترین جامعه را می تواند بوجود بیاورد. اصولی چون دروغ نگفتن، ستم روا نداشتن در حق مردم و طبیعت و حیوانات ، دزدی نکردن ، حرص و حسد و تکبر نداشتن و شماری اندک از رفتارهای اخلاقی است که توجه و حاکمیت انها بسیاری از مشکلات فعلی جامعه جوان و پرشتاب ما را حل خواهد کرد.

دکتر کیانوش راد در ادامه با تعریف معنایابی در زندگی گفت: معنا داشتن در زندگی، بسیاری از مشکلات روحی جوامع را بر طرف می کند. ویکتور فرانکل و کتابش تحت عنوان ” انسان در جستجوی معنا ” شرح جالبی از وضعیت فرانکل را توضیح می دهد ، فردی که در زندان های المان هیتلری تا پای افتادن در کوره های ادم سوزی هیتلر رفته است و نجات یافته است.

این فعال فرهنگی در پایان ادامه داد: فرانکل بخوبی توضیح می دهد که با معنا یابی و معنا داشتن در زندگی می توان رنج ها را نادیده گرفت و با برخورد منطقی بر مشکلات و رنج ها فایق امد. نسل سرگشته انسان امروز ، تنها با داشتن و یافتن معنا می تواند از رنج و حرمان رهایی یابد و پر رنگ شدن نام و یاد خدارحمانی در زندگی، بهترین داروی درد های انسان معاصر است و همانگونه که گفته شد فرض بی اخلاقی ، با نبود خدا در زندگی چندان درست نیست، زیرا اگرچه برخی خدا را باور ندارند اما براساس اموزه های دینی ما ، فطرت الهی ، انان را بسوی خیر مایل می کند و یا با ایجاد دستگاههای معرفتی و عقلانی و با معنا دهی به زندگی ، توجیهی برای رفتار های اخلاقی پیدا خواهد شد. اما این تنها تکیه بر خدا و اخرت است که دلایل موجه ساز قوی تری را برای انجام رفتار های اخلاقی خواهد ساخت.

در پایان برخی از حاضرین سوالات خود را در زمینه مسائل مطرح شده ارائه کردند و دکتر کیانوش راد پاسخ های کوتاهی به سوالات داد.