خورنا : به نقل از روابط عموی سازمان میراث فرهنگی شهرستان اندیمشک سددز، نخستین سد از رشته سدهای چند منظوره است که بر روی رودخانه دز در ۲۰ کیلومتری شمال شهرستان اندیمشک ساخته شده است.
سد دز با داشتن جاده ی مناسب از دیرباز از تفریحگاه های مردم اندیمشک بوده و همواره گردشگران بسیاری از سرتاسر کشور را به خود جذب کرده است … به خصوص در تعطیلات نوروز که سیر بازدید کنندگان فزونی می یابد مدیریت نیروگاه حضور مردم عادی را در این سد مجاز شمرده … جاده ی سد از مسیر های پرتردد شهرستان اندیمشک است که از مسیر خیابان انقلاب اندیمشک می گذرد و بعد از عبور از بالای زیر گذر کمربندی غرب اندیمشک میتوان در یک مسیر مستقیم به انتهای جاده که سرشار از درختان زیبا و کوهای بی نظیر است به محیط اداری سد وارد شد .
این سد قبل از آنکه در محل احداث گردد مردم به آن چهل پا می گفتند. چهل پا کوهی بلند است که روی بدنه آن چهل پله کنده اند تا به کوه راه یافته اند. محل فعلی این کوه در دیدگاه شماره یک سد قرار گرفته است. کشف محل سد در اردیبهشت ۱۳۳۵ از طریق اکتشافات هوایی صورت گرفت و در پاییز ۱۳۳۶ اولین گروه پیاده جهت مطالعات میدانی به دشت دز رسیدند. شروع مراحل نخستین فعالیتهای ساختمانی منازل، تامین آب، حفر تونل انحرافی در بهمن ۱۳۳۶ شروع شد. صدور اجازه شروع دومین مرحله فعالیتهای ساختمانی شامل سد، کارخانه برق، سرریزها، مرکز اتصالات در آذر ۱۳۳۸ به انجام رسید.

شروع عملیات بتن ریزی در آبان ماه ۱۳۴۰ که در اسفند ۱۳۴۱ ساختمان سد به ارتفاع نهایی خود رسید. و در ۲۳ اسفند ماه ۱۳۴۱ به بهره برداری رسید این سد جهت کنترل سیلابها و تنظیم آب جهت مصارف آبیاری و تامین نیروی لازم جهت مصارف آبیاری و تامین نیروی لازم جهت تولید برق می باشد و به منظور کنترل سیلابها دو تونل سرریز در ضلع شرقی دریاچه و با فاصله کمی از بدنه سد تعبیه گردیده است. نوع سد بتنی دو قوسی – جدار نازک، ارتفاع از پی ۲۰۳ متر عرض در بالا ۵/۴ متر عرض در پی ۲۷ متر طول تاج ۲۱۲ متر حجم کل دریاچه ۳۴۶۰ میلیون متر مکعب در تراز ۳۵۰ متر مساحت دریاچه ۶۵ کیلومتر در تراز ۳۲۵ متر طول دریاچه ۹/۶۴ کیلومتر در تراز ۳۵۰ متر می باشد. مشخصات سرریز قطاعی دریچه دار تعداد سرریز ها دو عدد با قطاع ۵/۱۳ و ۱۴، تعداد ۳ دریسچه شیر مخروطی هرکدام به قطر ۵/۱ متر با حداکثر ظرفیت تخلیه ۲۲۵ متر مکعب در ثانیه می باشد،

موسئساتی که در ساخت سد دز همکاری کرده اند. عبارتند از شرکت عمران و منابع در سمت کارگزار سازمان برنامه و سازمان آب و برق خوزستان اداره امور سرپرستی فعالیتهای ساختمان طرح سد را عهده دار بوده است. شرکت موریس نودسن پیمانکار مرحله اول سد شامل ساختمانهای مقدماتی – تامین آب منازل – حفر تونل انحرافی – حفر تونل عبور و مرور و غیره را بر عهده داشته است. شرکت ایمپرزیت – جیرولا – لودیچیانی پیمانکار عملیات مرحله دوم سد شامل ساختمان سد – کارخانه برق – سرریزها – محوطه اتصالات و غیره را انجام داده است. سازمان برنامه نیروگاه سد دز مسئول تنظیم نوسانات فرکانس برق در شبکه کشور می باشد. همچنین ۲۱ شرکت دیگر در ساخت سد دز مشارکت داشته اند که عبارتند از: شرکت مهندسی پاسفیک کوست (آمریکا) شرکت سهامی زیمنس (آلمان) شرکت بین المللی الکتریکی وستینگهاوس (آمریکا) شرکت هیتاچی(ژاپن) شرکت ساویج لیانو (ایتالیا) شرکت الکتریکی آلمانا سونسکا (سوئد) شرکت ورنیگست استریش ایزن واستال ورک (اتریش ) شرکت فلزی سرفام (پرتقال ) شرکت برون بوئری (آلمان ) انستیتوی تکنولوژی جرجیا (آمریکا) الکتروکانسالت (ایتالیا) فرانکوتوسی (ایتالیا ) شرکت الکتریکی باطری سازی (آمریکا) شرکت سادلمی (ایتالیا ) شرکت السترن پاوردوایس (کانادا) شرکت سهامی الکتریفیکاسیون (ایتالیا) شرکت جنرال الکتریک (آمریکا) شرکت جنرال الکتریک (کانادا) شرکت ماروبنی لیدا (آمریکا ) شرکت لوازم خطوط انتقال نیرو (آمریکا) شرکت واگنر بیرو (اتریش). همچنین این سد از نظر ارتفاع بدنه و حجم در میان سدهای بتنی کشور مقام اول را دارد. ایجاد جاذبه های گردشگری در دریاچه سد دز از منافع دیگر آن می باشد.