خورنا: دکتر علیرضا اقبالی، اقتصاددان و رییس دانشگاه آزاد بین الملل خلیج فارس، از جمله متخصصان صاحب ایده در خصوص راهبردهای توسعه اقتصادی است. او یک سال قبل در گفتگویی با یکی از نشریات، پیشنهاد جدایی آبادان و خرمشهر را در قالب تشکیل یک استان جدید یا الحاق این دو شهر به منطقه آزاد اروند، به عنوان مناسب ترین راه توسعه آبادان و خرمشهر مطرح کرده بود. حال که به نوعی این پیشنهاد او محقق شده گفتگویی با وی ترتیب دادیم تا درباره اثرات اقتصادی منطقه آزاد شدن آبادان و خرمشهر بر روی زندگی مردم منطقه از او بشنویم. در اینجا خلاصه ای از این گفتگو را می خوانید. متن کامل این مصاحبه هفته آینده منتشر می شود.

* به نظر من با توجه به سابقه این امر و نقش تبادلات مرزی در رفاه اجتماعی، منطقه آزاد شدن آبادان و خرمشهر اقدام مثبتی است. اساسا تاثیر کاهش شاخص تعرفه روی شاخص قیمت مصرف کننده همیشه مثبت است.

*کاهش تعرفه شاخص رفاه مصرف کننده را افزایش می دهد اما این خطر وجود دارد که در کنارش یک سری مشاغل از بین برود. مشاغلی که با صنایع داخلی و سنتی درگیر بوده اند ممکن است از بین بروند.

* اگر منطقه آزاد به حاشیه اروند محدود می ماند پس چه کسی متولی توسعه آبادان و خرمشهر می شد؟ استانداری خوزستان با توجه به مشکلات عدیده ای که در کل استان دارد توان توسعه را ندارد. فرمانداری در سال های اخیر بسیار ضعیف بوده و عملا دستش از توسعه شهری کوتاه شده است. شهرداری ما هم که توان مدیریت دفع آب های سطحی شهر را ندارد نمی تواند عهده دار این مسوولیت باشد. بنابراین باید یک نهاد برای توسعه این دو شهر تعریف می شد.

* خطری که سازمان منطقه آزاد را تهدید می کند اینست که بخواهند نظام اداری را گسترش دهند. باید برعکس عمل شود یعنی سیاست انقباضی اداری در پیش گرفته شود.

*طبیعی است که در ابتدای منطقه آزاد شدن، مشکلاتی برای اقشاری از مردم به وجود می آید چون شاخص پایه قیمت زمین در بخش مسکن و تجارت افزایش می یابد. اما من یک سوال طرح می کنم. فرض کنید ما به یک فرد بیکاری که در آبادان و خرمشهر زندگی می کنم بگوییم اگر در تهران یک فرصت شغلی برایت پیدا شود حاضری بروی تهران؟ اصلا فرد بیکار برای چه مهاجرت می کند به تهران؟ مگر قیمت مسکن در تهران پایین است؟ او می رود چون فرصت شغلی برایش وجود دارد و می تواند کسب درآمد کند. بنابراین نباید فقط به افزایش نرخ زمین فکر کرد و نگران شد؛ بلکه باید به افزایش فرصت های شغلی هم اندیشید.

* بخش مسکن در اقتصاد یک بخش استراتژیک است. چون وقتی قیمت مسکن شروع به حرکت می کند ده ها شغل را در پیرامون خود به حرکت در می آورد.

* حالا که آبادان و خرمشهر منطقه آزاد می شود باید چارچوب فکری مان را گسترده تر کنیم و به فراسوی منطقه خودمان، مثلا به بصره هم بیندیشیم. بصره از نظر اقتصادی بسیار از اهواز قوی تر است و سایز جمعیتی اش هم بیشتر است. بنابراین ما می توانیم به جریان های اقتصادی عراق و بصره وصل شویم.

* پزشک های ما باید بیماران عراقی را ویزیت کنند. قنادی های ما باید شیرینی به عراقی ها بفروشند. درب و پنجره سازهای ما باید از بصره سفارش بگیرند. این فرصتی است که با منطقه آزاد شدن برای آبادان و خرمشهر به وجود می آید.

* یکی دیگر از اشکالاتی که مخالفین منطقه آزاد شدن آبادان و خرمشهر عنوان می کنند اینست که مثلا در کیش و قشم منافع اقتصادی غیربومی ها بیشتر منفعت بردند تا بومی ها. به نظر من کیش و قشم اصلا با ما قابل مقایسه نیستند. جمعیت کیش همین الان ۲۵ هزار نفر است. بومی های کیش ماهیگیر بود نه تاجر. ما به صورت تاریخی تاجرپیشه بودیم.

* یکی از کارهایی که منطقه آزاد باید سریعا انجام دهد ایجاد محله ای است که ثروتمندان رغبت کنند ساکن آنجا شوند. من شخصا ده تاجر آبادانی در سطح کشور را می شناسم که مایلند در آبادان زندگی کنند اما جایی متناسب با سطح انتظارات خود پیدا نمی کنند. اگر چنین محله ای در شهر وجود داشته باشند نصف املاکش را آنها می خرند. مثل شهرک هایی که در شمال ایران وجود دارد و نصف مالکانش تهرانی های ثروتمند هستند.

* سازمان منطقه آزاد می تواند تدابیری بیندیشد که اقشار بومی کم درآمد را در بحث اقتصادی منطقه مشارکت دهد. مهمترین کاری که می تواند بکند اینست که آنها را متشکل کند.

* شکل ایده آل برای حل مشکل کارمندان و مستمری بگیران در منطقه آزاد اینست که بنگاه های دولتی تبدیل شود به بنگاه های خصوصی. وقتی بنگاه خصوصی شد کارفرما بر اساس کارایی حقوق پرداخت می کند. شکل دیگرش اینست که سازمان منطقه آزاد شرایطی ایجاد کند که حقوق شاغلان اداری و دولتی بیشتر شود.

*طبیعی است که منطقه آزاد شدن چالش هایی را برای مسوولین محلی به وجود می آورد. به طور مثال در شرایط جدید ممکن است جایگاه شهرداری کمرنگ تر شود انتظار نداشته باشید آقای شهردار پایکوبی کند.

*اگر مدیریت منطقه بتواند مسائل داخلی منطقه را به خوبی مدیریت کند امیدوارم در طول یک دهه توسعه و رفاه اقتصادی برای مردم آبادان و خرمشهر بیفتد.