خورنا: مسمومیت با سرب یک مشکل جدی بهداشتی است که اغلب در کودکان رخ می‌دهد و می‌تواند باعث آسیب به مغز،‌ کلیه‌ها و دیگر ارگان‌های بدن شود.

به گزارش خورنا از اهواز؛ مسمومیت با سرب یک مشکل جدی بهداشتی است که اغلب در کودکان رخ می‌دهد و می‌تواند باعث آسیب به مغز،‌ کلیه‌ها و دیگر ارگان‌های بدن شود، در کودکان، مسمومیت با این ماده می‌تواند باعث مشکلات در یادگیری و اختلالات حافظه‌ای غیر قابل درمان شود.

کارشناس دفتر اطلاع‌رسانی دارو و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز در این زمینه تصریح کرد: سرب فلزی است که مردم فکر می‌کنند فقط در لوله‌ها و دیگر وسایل فلزی یافت می‌شود اما حقیقت این است که سرب می‌تواند در انواع مختلف مواد از همچون گرد و خاک، رنگ دیوار، اسباب بازی‌های قدیمی یا به طور کلی برخی اسباب بازی‌ها، ظروف سفالی، خاک و حتی غذا یافت شود.

اعظم توسرکانی در پاسخ به این سوال که چگونه فرد دچار مسمومیت با سرب می‌شود، گفت: این مسئله به کودک یا بالغ بودن فرد بستگی دارد.

این کارشناس با اشاره به اینکه کودکان از چند راه می‌توانند دچار مسمومیت با سرب شوند، افزود: بلع یا استنشاق سرب موجود در گرد و خاک منازل ممکن است با رنگ حاوی سرب رنگ آمیزی شده باشند، هر چه رنگ دیوار قدیمی‏‌تر باشد، احتمال وجود سرب در رنگ آن بیشتر است، ‏اندازه ‏گیری میزان سرب خون کودکان نشان می‏‌دهد، هنگام تجدید رنگ‏ آمیزی منازل، میزان سرب خون کودکان افزایش می‏‌یابد.

وی ادامه داد: ‏ذرات رنگ‏‌های قدیمی و پایه سرب که هنگام سمباده‏کاری در هوای منزل پراکنده می‌‏شود عامل جذب سرب در بدن کودکان و افزایش سرب خون آنهاست.

توسرکانی در ادامه اظهار کرد: چنانچه رنگ دیوار به آرامی کنده شود یا خرد شود سرب درون آن وارد گرد و خاک شود و بچه‌های کوچک اغلب دست‌هایشان را گرد و خاکی کرده و سپس وارد دهان می‌کنند، اگر بچه‌ها تراشه‌های رنگ را مستقیم وارد دهان کنند ممکن است به شدت بیمار شوند و کودکانی که در منازل بالای ۳۵ سال ساخت زندگی می‌کنند در معرض بالای خطر مسمومیت با سرب از این راه هستند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: بلع سرب از طریق آب یا غذای لوله‌های برخی منازل حاوی سرب هستند که سرب از این راه وارد آب شود و غذاها اگر در انواع خاص ظرف‌ها نگهداری شوند یا اگر دارای انواع خاص چاشنی باشد وهمچنین مکیدن و جویدن اسباب بازی‌ها، جواهرات یا دیگر وسایل حاوی سرب نیز می‌توانند سرب را به خودشان بگیرند و دچار مسمومیت با این ماده شود.

این کارشناس تصریح کرد: در بالغین مسمومیت با سرب نسبت به کودکان کمتر شایع است، با این حال اگر دارای شغل یا سرگرمی باشند که با مواد حاوی سرب در تماس باشند می‌توانند دچار مسمومیت با سرب شوند و مشاغلی نظیر ساخت ظروف سفالی لعاب‌دار، لحیم کاری با سرب، نقاش ساختمان، تولید گلوله‌های سربی، ساخت شیشه‌های رنگی، تعمیر اتومبیل یا کشتی، لوله کشی، لوله بری، استخراج سرب، تعمیر اتومبیل، تولید شیشه، ساخت کشتی، صنایع چاپ ، تولید پلاستیک، تصفیه و پالایش سرب، جوشکاری یا برش فولاد، ساختمان سازی، تولید محصولات لاستیکی، کار در ایستگاه های گاز، تولید باتری، بازسازی پل و غیره از این قبیل مشاغل هستند.

توسرکانی در پاسخ به این سوال مسمومیت با سرب چه نشانه‌هایی دارد، تاکید کرد: اغلب کودکان دچار مسمومیت با سرب هیچ علامتی ندارند و این مسئله اهمیت غربالگری کودکان در معرض خطر مسمومیت با سرب (مثل زندگی در منازل بالای ۳۵ سال ساخت) را نشان می‌دهد.

وی همچنین عنوان کرد: بسته به این که فرد در معرض چه میزان سرب بوده است نشانه‌های متنوعی وجود دارد و اکثر کودکانی که سرب خون بالایی داشته‌اند عادت به خوردن خاک، کاغذ و روزنامه دارند.

کارشناس دفتر اطلاع رسانی دارو و سموم معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اهواز علایم مسمومیت با سرب را شامل احساس خستگی، دل درد، یبوست، تحریک پذیری، استفراغ عنوان کرد.

توسرکانی در پاسخ به این سوال که آیا آزمایشی برای تشخیص مسمومیت با سرب وجود دارد خاطرنشان کرد: آزمایش‌های خونی برای اندازه گیری میزان سرب در بدن افراد وجود دارد، در مورد افرادی که باید برای مسمومیت با سرب بررسی شوند و زمان این آزمایش، در شرایط مختلف دستورالعمل‌های متفاوت وجود دارد و اگر کودکتان نیاز به آزمایش غربالگری برای مسمومیت با سرب دارد، شما باید از پزشک کودکتان این آزمایش را درخواست کنید.

وی در پاسخ به سوال دیگری با این مضمون که آیا می‌توان از مسمومیت با سرب جلوگیری کرد تصریح کرد: مهمترین کار جلوگیری از در معرض قرار گرفتن سرب در رنگ، خاک و دیگر منابع است و اگر شما می‌دانید در منزلتان سرب وجود دارد مهم است که سریعا برای زدودن آن اقدام کنید.

این کارشناس دارو و سموم به شهروندان توصیه کرد: در ابتدا خون کودکان خود را از نظر احتمال آلودگی به سرب آزمایش کنید و درمان هر چه سریع‌تر شروع شود، احتمال برطرف شدن عارضه‌ها بیشتر است، مراقب باشید کودکان دستان خود یا اشیا آلوده را در دهان نگذارند و دست‌های خود و کودکانتان را قبل از مصرف غذا بشوئید، برای آماده شیر خشک کودکان به آب مصرفی توجه کنید، احتمال آلودگی در آب لوله کشی که برای مدتی در لوله‌ها راکد بوده بیشتر است، به ازای هر دو ساعت بسته بودن شیر آب یک تا دو دقیقه آب را به جریان بیاندازید و سپس استفاده کنید.

وی تصریح کرد: برای پخت غذا یا نوشیدن از آب لوله کشی سرد استفاده کنید، آب گرم سرب بیشتری جذب می‌کند، زمانی که یک قوطی کنسرو را باز می‌کنید بلافاصله آن را از قوطی خالی کرده و مازاد آن را در ظرف دیگری نگهداری کنید تا احتمال آلودگی به سرب از لبه‌های قوطی که پوشش مخصوص را ندارد وجود نداشته باشد،غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی را در ظروف سرامیک نگهداری نکنید، نوشیدنی‌های گرم مانند چای، قهوه یا آب میو‌ه‌های اسیدی و ترش را در فنجان‌های سرامیک ننوشید.

توسرکانی در ادامه افزود: راه دیگر برای جلوگیری یا کاهش اثرات مسمومیت با سرب داشتن رژیم غنی از کلسیم، آهن، ویتامین C و D است و انتخاب‌های خوب غذایی در این زمینه شیر، ماست، گوشت کم چرب، ماهی، حبوبات غنی شده، مرکبات و گوجه فرنگی است.

وی با بیان اینکه علاوه بر این کودکان باید روزانه مولتی ویتامین و آهن دریافت کنند، گفت: اگر در خانه‌ای زندگی می‌کنید که از ساخت آن ۳۵ سال می‌گذرد، در محیط داخلی تست سنجش سرب انجام دهید و از یک لوله کش بخواهید لوله‌های منزلتان را چک کند تا آب مصرفی‌تان آلوده نباشد و در صورت لزوم یک فیلتر تصفیه آب روی شیر نصب کنید و یکی از راه‌های جلوگیری رنگ کردن مجدد فضاست و از کندن رنگ قبلی اجتناب کنید زیرا این کار باعث انتشار آلودگی در فضا می‌شود.

توسرکانی با اشاره به درمان مسمومیت با سرب، تصریح کرد: مهمترین درمان برای مسمومیت با سرب، حذف منبع سرب است و برای مثال اگر مسمومیت سرب کودک به علت غبارات رنگ در منزلشان باشد، باید تمام رنگ‌های حاوی سرب از منزل کودک حذف شود و اگر این کار ممکن نیست کودک باید به منزل نوساز که فاقد سرب است برده شود و این دو راهکار سخت و گران هستند، اما تنها راه برای حفاظت کامل یک کودک از مسمومیت حذف سرب از پیرامونش است.

وی در پایان گفت: در افراد با میزان بالای سرب، اغلب پزشکان از درمان با شلاته کننده‌ها استفاده می‌کنند، این مواد باعث دفع سرب از بدن می‌شوند، پزشکان فقط در صورتی می‌توانند شلاته کننده تجویز کنند که مطمئن باشند بیمار مدت طولانی در معرض سرب نبوده است و اگر شخص همچنان در معرض سرب قرار دارد درمان میتواند مسمومیت را بدتر کند و علاوه بر این شلاته کننده‌ها اثرات بلند مدت سرب بر یادگیری و هوش را خنثی نمی‌کند.

کارشناس ارشد دارویی سازمان غذا و داروی خوزستان نیز در این زمینه با بیان اینکه سرب امروزه به عنوان یکی از پر مصرف‌ترین فلزات در صنایع مختلف و همچنین به عنوان یک سم بالقوه مطرح است، تصریح کرد: منابع سرب بسیار متنوعند و علاوه بر برخی مشاغل صنعتی همچون باطری سازی، تعمیر رادیاتور ماشین، تصفیه خانه‌ها، تخریب و بازسازی پلها و منابعی نظیر هوا، آب، خاک، رنگ‌ها، کنسرو مواد غذایی و بسیاری منابع دیگر نیز به عنوان منبع حاوی سرب مطرح هستند.

امیر حسین بنی‌احمد در ادامه با اشاره به اینکه در شرایطی که سطح خونی سرب بالاتر از mcg/dl 40 گزارش شود، احتمال مسمومیت با سرب مطرح می‌شود، خاطرنشان کرد: علایم مسمومیت حاد با سرب شامل بی‌اشتهایی، تهوع، ضعف، بی‌حالی و تشنج است که ممکن است باعث آسیب مغزی و آسیب برگشت پذیر کلیه شود.

بنی‌احمد، مهمترین علائم مسمومیت مزمن با سرب در کودکان را کاهش وزن، ضعف و کم خونی دانست و افزود: همچنین در کودکان تغییرات در رفتار و برخورد اجتماعی نیز می‌تواند از علائم اولیه مسمومیت به شمار رود.

این کارشناس با بیان اینکه در بزرگسالان علایم گوارشی، کولیک و افتادگی مچ دست نیز به ندرت ایجاد می‌کند، اظهار کرد: افزایش فشار خون و نقرس نیز ممکن است در اثر تماس مزمن با سرب اتفاق افتد.

وی تاکید کرد: نکته‌ای که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و متاسفانه اخیراً مواردی از آن مشاهده شده، مسمومیت با سرب در مصرف کنندگان مواد مخدر است.

بنی‌احمد افزود: افزودن سرب به هروئین، اوپیوم و آمفتامین‌ها به منظور افزایش وزن این فرآورده‌ها می‌تواند در مصرف خوراکی یا وریدی ایجاد مسمومیت کند.