حوادث و اتفاقات گناوه از منظر آیین نامه انضباطی فوتبال / بررسی حکم اخیر کمیته انضباطی در مورد حوادث پیش آمده در گناوه


نوشتاری از محمد آلبوعلی؛کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی

وقایع گناوه و ابعاد مختلف آن در روزهای گذشته از پرحاشیه ترین اخبار فوتبالی در سطح استان بود، بطوریکه برنامه پرطرفدار نود نیز به انعکاس این حادثه تلخ پرداخت. با این توصیف کمیته انضباطی حکم به انجام مسابقه در زمین بی طرف داده است! در همین راستا بر آن شدیم تا طی یک مطالعه اجمالی از منظر آیین نامه انضباطی به مجاری احتمالی این حکم پرداخته و مطابقت آن با قوانین فوتبال را بررسی نماییم:

مبحث اول – مسئولیت نظم و انضباط:

ماده ۸۶ آیین نامه انضباطی فوتبال، مصوب سال ۹۶ به این مبحث اختصاص داده شده است. این ماده در بند اول تصریح به “مسئولیت باشگاه ها در قبال هرگونه اعمال و رفتار تماشاگران منتسب به آن ها و مکلف ساختن باشگاه ها نسبت به بکارگیری کلیه اقدامات پیشگیرانه در قبال نقض مقررات و سوء رفتار احتمالی تماشاگران نموده” و در بند دوم بطور کاملا شفاف اعلام داشته: “باشگاه میزبان مسئول برقراری نظم و امنیت درون و بیرون استادیوم، قبل از مسابقه، حین انجام آن و بعد از آن می باشد. باشگاه میزبان مسئول هرگونه حادثه و اتفاق رخ داده در زمان و مکان های فوق نیز می باشد و از این جهت ممکن است (در صورت بروز هر گونه اتفاق یا حادثه) تصمیمات و دستورات انضباطی علیه آن اتخاذ شود”.

در همین راستا هرگونه ادعای احتمالی مبنی بر وقوع حوادث دلخراش گناوه در بخش بیرونی ورزشگاه یا استناد به عدم آغاز مسابقه در هنگام وقوع جرم، باعث تبرئه میزبان نخواهد شد.

مبحث دوم – مسئولیت رفتار تماشاگران و منتسبین به باشگاه یا افراد ناشناس:

بند اول ماده ۸۵ تصریح می دارد: “صرف نظر از این که اعمال و رفتار خلاف قانون تماشاگران عمدی یا غیر عمدی و یا این که ناشی از عدم سازماندهی مناسب مسابقه باشد، باشگاه میزبان مسئول رفتار و اقدامات تماشاگران خود می باشد”.

در این صورت ممکن است ادعا شود مسببین وقایع گناوه افرادی ناشناس بوده اند!

در این مورد نیز آیین نامه مصوب سال ۹۶ پیش بینی هایی نموده از جمله در بند ۵۶ آورده است: “در صورت بروز هرگونه خشونت و عدم امکان شناسایی شخص یا اشخاص متخلف، رکن قضایی مبادرت به مجازات باشگاهی می نماید که متخلفین به آن منتسب هستند! در این حال باشگاه به پرداخت حداقل مبلغ ۳۰۰میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود”.

این بند در ادامه می گوید: “و در صورتیکه مهاجمین، تماشاگران منسوب به باشگاه باشند علاوه بر جریمه نقدی فوق، رکن قضایی حکم به برگزاری حداقل یک مسابقه بدون حضور تماشاگران یا محرومیت از انجام مسابقه در استادیوم خاص یا برگزاری مسابقه در زمین بی طرف می نماید”.

قانون در این مورد حتی بین منتسب بودن( یعنی هر علامتی که افراد را به میزبان ارتباط می دهد، مانند: حضور بین تماشاگران، همشهری بودن یا هر اشتراک دیگر با باشگاه مذکور) و منسوب بودن( ارتباط حقیقی و آشکار با باشگاه) تفاوت گذاشته و در ادامه، مسئولیت بروز انواع رفتارهای دو طرف منسوبان و منتسبین را متوجه باشگاه می سازد.

بند سوم ماده ۸۶ نیز می گوید: “حتی با وجود اثبات عدم تقصیر و عدم غفلت باشگاه در برگزاری و سازماندهی مسابقه، در صورت ارتکاب اعمال و رفتار ناشایست نظیر: ورود به زمین، پرتاب اشیا، آتش بازی و… توسط تماشاگران منتسب به باشگاه، باشگاه مذکور، مسئول شناخته شده و مشمول تصمیمات و دستورات انضباطی مربوطه خواهد شد”.

در بند چهارم ماده ۸۷ نیز آمده است: “چنانچه هواداران یک باشگاه، مسبب وارد آوردن خسارتی شده و جرم آن ها محرض شود، آن باشگاه باید علاوه بر مجازات به جبران خسارات وارده نیز محکوم گردد”.

مبحث سوم – عدم برگزاری یا ترک مسابقه:

آیین نامه انضباطی در مورد مساله فوق الذکر در بند ۶۱ چنین تصریح دارد:
“اگر به علت رفتار ( اعم از فعل یا ترک فعل ) یک تیم یا رفتاری که یک باشگاه ( تیم ) مسئول آن شناخته شود ( به استثنای قوای قاهره)، یک مسابقه برگزار نشود یا نیمه تمام بماند، باشگاهی ( تیمی ) که مسئول شناخته شود ۰ – ۳ بازنده اعلام و ضمناَ به پرداخت حداقل ۵۰۰میلیون ریال جریمه نقدی توسط کمیته انضباطی محکوم می شود”.

در اینجا قانون موکدا و صراحتا عدم برگزاری یا نیمه تمام ماندن بازی بعلت انجام یا عدم انجام وظایفی که برعهده باشگاه بوده (امنیت درون و بیرون ورزشگاه در حین، قبل و بعد از بازی یا اقدامات افراد ناشناس و منتسب به باشگاه) را با نتیجه ۳ بر صفر و نیز جریمه ۵۰۰ میلیون ریالی آن باشگاه مجازات می نماید!

لذا در مورد حوادث گناوه با توجه به حمله افراد از درون و سپس بیرون ورزشگاه به بازیکنان استقلال رامشیر و ضرب و جرح آن ها در داخل و خارج استادیوم که منجر به بستری و پراکنده شدن آن ها برای کاهش میزان ضرب و جرح شده، ابهامی در این زمینه باقی نمی ماند و مسئولیت باشگاه در این

موارد کاملا شفاف بیان شده است.

مبحث چهارم-رای صادره:

نکته مبهم و عجیب در این زمینه، رای صادره از سوی کمیته انضباطی است، آنجا که این کمیته اخیرا حکم به انجام بازی در زمین بی طرف داده است!
بررسی چندباره آیین نامه انضباطی ۷بیانگر تناقض شدید داخلی در این حکم است؛ در واقع جمع بین تعویق مسابقه به دلیل ضرب و جرح شدید پیش از بازی و چندی بعد، بازی در زمین بی طرف را باید از عجایب این حکم دانست!

در همین راستا مروری داریم بر حکم آیین نامه انضباطی درباره امکان تکرار بازی که در ماده ۶۲ ذکر شده است:
“هرگاه به علت قوای قاهره و یا در شرایطی که هیچ یک از دو تیم رقیب مقصر نباشند، مسابقه ای نیمه تمام بماند، مسابقه مذکور در زمان و مکان تعیین شده توسط کمیته مسابقات و طبق شرایط پیش بینی شده در مقررات اجرایی مسابقات (که توسط کمیته مسابقات تدوین و پیشنهاد می گردد) تکرار می شود”.

در مورد مسابقه بین استقلال رامشیر و پرسپولیس گناوه با توجه به عدم آغاز مسابقه، بحث تکرار منتفی است، حال، حکم مورد نظر در این مورد را بر اساس آیین نامه انجام مسابقه در زمین بی طرف مورد بررسی قرار می دهیم:

ماده ۵۶: … در صورتیکه مهاجمین، تماشاگران منسوب به باشگاه باشند علاوه بر جریمه نقدی ذکر شده، رکن قضایی به برگزاری حداقل یک مسابقه بدون حضور تماشاگران یا محرومیت از انجام مسابقه در استادیوم خاص یا برگزاری مسابقه در زمین بیطرف حکم می نماید.

بند ۳ ماده ۵۸: … در صورت عدم امکان شناسایی دقیق ایشان (عاملان تحریک به نفرت و خشونت)، باشگاهی که فرد متخلف به آن منسوب است علاوه بر پرداخت حداقل ۳۰۰میلیون ریال جریمه نقدی به برگزاری حداقل یک جلسه مسابقه بدون حضور تماشاگران یا محرومیت از انجام مسابقه در استادیوم خاص یا برگزاری مسابقه در زمین بیطرف محکوم می گردد.

بنده ۲ ماده ۶۶: اگر تماشاگران منتسب به یک باشگاه – به هر تعداد که باشند – مرتکب اعمال فوق گردند، باشگاه مذکور به برگزاری حداقل دو مسابقه بدون حضور تماشاگران یا محرومیت از برگزاری مسابقه در استادیوم خاص یا برگزاری مسابقه در استادیوم بی طرف بعلاوه پرداخت حداقل سیصد میلیون ریال جریمه نقدی محکوم می گردد.

بند ۴ ماده ۸۷: در صورت وارد نمودن خسارت، (باشگاه مسئول) صرف نظر از جبران خسارت به مجازات برگزاری حداقل یک مسابقه بدون حضور تماشاگران یا محرومیت از انجام مسابقه در استادیوم خاص یا برگزاری مسابقه در زمین بیطرف محکوم می گردد.

در تمامی این موارد، قصور باشگاه مورد نظر تایید شده و حکم، علی القاعده متوجه رقابت های آتی است. در حالیکه کمیته انضباطی رای را برای همان مسابقه لغو شده صادر نموده است!

تناقض مورد نظر نیز مربوط به همین نکته می باشد: چگونه است که کمیته انضباطی قصور باشگاه میزبان را تایید نموده و آن را به انجام بازی در زمین خارج از خانه محکوم کرده است ولی نص صریح ماده ۶۱ مبنی بر محکوم نمودن باشگاه مقصر (بابت رفتار تماشاگران یا منتسبین باشگاه) در لغو بازی را نادیده گرفته است؟!

مگر نه این است که بر اساس گزارش ناظر مسابقه باشگاه استقلال رامشیر-به هر دلیلی- در ورود به زمین تاخیر داشته است؟ پس در این حالت یا عذر باشگاه استقلال موجه نبوده و باید با نتیجه باخت ۳ بر صفر جریمه شود، یا عذر تیم استقلال موجه بوده و باشگاه میزبان بر اساس بندهای فوق الذکر مسئول رفتار ضاربین منتسب به خود بوده و بدلیل عاملیت در لغو بازی، با نتیجه ۳ بر صفر بازنده اعلام و جریمه شود!

به نظر می رسد اگر کمیته انضباطی بازی را ۳ بر صفر به سود استقلال یا حتی پرسپولیس اعلام می نمود قدرت دفاع بسیار بیشتری نسبت به چنین رای متناقضی می داشت!

جمع بندی و نکته پایانی:

علاوه بر مطلب یاد شده، بخش دوم حکم صادره از بخش ابتدایی آن عجیب تر است! مسابقه مذکور علاوه بر زمین بی طرف، بدون حضور تماشاگر خواهد بود؛ یعنی تیم استقلال رامشیر نیز که پیش از امکان بروز هرگونه تخلف در بدو ورود به ورزشگاه و به محض پیاده شدن از خودرو مورد ضرب و شتم قرار گرفته اند نیز به بازی بدون تماشاگر محکوم شده است!
این مساله در این مقام، دیگر نیاز به تحلیل خاصی ندارد!

نکته پایانی این که بنظر می رسد تصمیم گرفته شده چندان بر اساس آیین نامه نبوده و ( با چشم پوشی از احتمال اعمال نفوذهای بسیار شدید و رایج در لیگ های سطح پایین) در خوشبینانه ترین حالت برای کاهش تنش ماجرا و باصطلاح نسوختن سیخ و کباب، اتخاذ شده است که در این صورت اجرایی نمودن این تصمیم بسیار ساده لوحانه و ناشی از سطحی نگری خواهد بود؛ چرا که چشم پوشی از آن همه وقایع دردناک و حکم به انجام بازی در تاریخی دیگر، مجوزی غیر رسمی برای سایر تیم هایی است که شرایط مسابقه را ندارند یا بازیکن مصدوم داشته و یا حتی با تیم حریف خصومت داشته باشند؛ بدین ترتیب طبق خط مشی کمیته انضباطی می توان با ضرب و جرح شدید بازیکنان، هم از کیفیت

بازیکنان حریف کاست، هم با آن ها تسویه حساب نمود و هم یکی دو هفته برای تیم یا مصدومین خودی زمان خرید و نهایتا جریمه ای پرداخت نمود!

در پایان باید گفت که لازم است کمیته انضباطی با دقت و احاطه بیشتری به این موضوع ورود نماید و باشگاه استقلال رامشیر و مسئولین استانی نیز همت بیشتری در پیگیری این موضوع داشته باشند چرا که اثبات بی دفاع بودن این باشگاه، ممکن است تماشاگران و سایر رقبا را نیز به تکرار این حوادث وسوسه نماید!