خورنا – هنرستان های فنی حرفه ای و کاردانش استان خوزستان نیازمند توجه ویژه اند

نظر به اهمیت و جایگاه آموزش های فنی و حرفه ای و کاردانش در تربیت نیروی انسانی متخصص و ماهر، بیشتر هنرستان های سطح کشور و بخصوص خوزستان که با تمام ظرفیت ممکن در زمینه صنعت نفت وگاز، پتروشیمی و بنادر غنی، فولاد و … فعال است، هنوز از نظر تجهیزات و اعتبارات در حد مطلوب نبوده و این هنرستان ها مورد بی مهری قرار گرفته و نیازمند توجه ویژه اند.

به گزارش پایگاه خبری خورنا در اجرای سیاست های مقام عالی وزارت در رشد و توسعه کمی و کیفی آموزش های مهارتی، کیفیت بخشی به آموزش های فنی حرفه ای و کاردانش در اولویت قرار گرفته اما هنوز تا رسیدن به اهداف مورد نظر راهی طولانی در پیش است. قدمت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای از زمان تاسیس نخستین هنرستان در سال ۱۳۰۵ در ایران به حدود ۹۰ سال می‌رسد. علیرغم اینکه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای رشد کمی و کیفی این آموزش‌ها صورت گرفت، اما هنوز کیفیت آموزش این شاخه نتوانسته سطح توقعات طراحان آن را برآورده کند.
علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش گفته است: «فلسفه توسعه هنرستان، ورود دانش‌آموز به بازار کار است» و حاجی‌بابایی، وزیر سابق آموزش و پرورش نیز تاکید داشت: “دانش‌آموزان مراکز فنی و حرفه‌ای، هنرستان‌ها و مراکز کارودانش پس از اخذ دیپلم ‌مستقیم به عنوان یک کارآفرین وارد بازار کسب و کار و تولید می‌شوند لذا باید بتوانیم در مدت کوتاهی دانش‌آموزان را به سمت هنرستان‌ها سوق دهیم”.

هنرستان های فنی حرفه ای و کاردانش در استان خوزستان با مشکلات و کمبودهایی روبرو است که از جمله ی آن مواد می توان به کم توجهی به تجهیز و ارتقاء سالانه و عدم توجه به اصول حرفه ای در مدیریت هنرستان های فنی، استهلاک تجهیزات که به دلیل کمبود اعتبارات نمی توان تجهیزات مناسب را جایگزین کرد و اگر هم اعتباراتی باشد پاسخگوی نیاز هنرستان ها نیست، اشاره کرد.

از طرفی سرانه در نظر گرفته شده برای اداره کردن هنرستان ها بسیار ناچیز است و کمک های مردمی به هنرستان پاسخگوی نیازها نیست و در زمینه ی کمک­ های مردمی و اولیاء هنرجویان هنرستانی جهت جبران بخشی از هزینه های جاری، فی الواقع باید فرهنگ سازی مناسب تری از سوی مشاوران هنرستان ها و مدیران مربوطه آنهم به طور گسترده برای توجیه و جدب همکاری بیشتر از سوی اولیا صورت پذیرد.

بی شک متناسب با توسعه کمی هنرستان ها، نوسازی مدارس باید برای احداث هنرستانها جدید و تامین وسایل آموزشی استاندارد و با توزیع عادلانه در سطح استان اقدام شود، اما بی توجهی در این رابطه و عدم برنامه ریزی در چند سال آینده مشکلات را برای هنرستان ها ایجاد خواهد کرد.

یکی از ارکان اصلی در هنرستان های فنی داشتن مشاوران توانا و حرفه ای جهت برررسی و کمک به بهبود ناهنجاری های ممکن است. که متاسفانه ساعت تخصیص مشاوره در هنرستان ها را معمولاً کمتر از شاخه نظری تعریف شده و یا به هنرستانها مشاور تعلق نمی گیرد!! و این در حالی است که این دانش آموزان هنرستانی (هنرجو) با توجه به پیچیدگی ها و تنوع زیاد و ناهنجاری نیازمند مشاوره ی قوی و بیشتری اند. مشاوره باید نیروی ثابت هر روز در کنار مدیر و معاونان هنرستان ها باشد چرا که این هنرستان ها حداقل روزی دو تا سه بار نیازمند مشاوره هستند.

مدیران این هنرستان ها غالباً هیچ گونه ابزار قدرتی و در برابر هنرآموز، مربی و اولیا نداشته و نمی توانند کاری انجام دهند.

هدایت تحصیلی دانش آموزان به خوبی انجام نمی شود و دانش آموزانی که دارای پایین ترین سطح علمی هستند وارد این هنرستان ها می شود. در حال حاضر  درصد زیادی هنرجویان با دروس افتاده از سال اول متوسطه وارد این هنرستان ها شده و کار در هنرستان ها را برای دبیران و هنرآموزان سخت تر می کنند.

باید بر این نکته تاکید داشت که هنرستان های کاردانش بهترین و سریعتر راه برای رسیدن به بازار کار، اما آخرین راه نیست. این در حالی است که دانش آموزان با نمرات پایین برای ادامه تحصیل به این رشته ها می آیند. ازطرفی با حذف مردودی در پایه اول همه دانش آموزانی که دروس افتاده داشتند در مرحله اول جذب کاردانش و فنی حرفه ای می شوند و این بیشترین آسیب در این زمینه است. این امر موجب افت تحصیلی در هنرستان ها می شود که باید از نظر کیفیت بخشی به هنرستان ها توجه شود اما اعتبار خاصی در این حوزه وجود ندارد تا کلاس های جبرانی و تقویتی برای آنان تشکیل شود.

تجهیزات هنرستان ها متناسب با تکنولوژی روز نیست و برخی از تجهیزات کارگاه ها از رونق افتاده است و باید به روز شود. افزایش ساعت کار هنرستان ها نسبت به متوسطه نظری، نبود انبار دار، استخدام نشدن استادکار در هنرستانها را از دیگر مشکلات عنوان کرد. از سوی دیگر باید گفت: هزینه سرانه هنرستان ها جوابگوی حداقل نیازهای هنرستان ها نمی باشد و از تمکن مالی خانواده ها نیز به دلایلی نمی توان استفاده کرد که این امر باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد.

*بی توجهی آموزش و پرورش به هنرآموزان هنرستانهای فنی و کاردانش*

به دلیل اینکه تعداد زیادی از دانش آموزان کشور در هنرستان ها درس می خوانند و در نظام ۳-۳-۶  یک پایه به هنرستان ها اضافه شده و هنرستانها سه ساله شده اند؛ لازم است مشکلات فعلی مورد توجه مسئولان وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد و در حل آنها اقدامات مورد نیاز را انجام دهند. از جمله موارد اساسی که پایه ی مشکلات می باشند می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• طبق مقررات آموزش و پرورش که از بدو تاسیس هنرستان ها در سال های دهه ۷۰ ابلاغ گردید، کارگاه عملی باید حداکثر با ۱۶ هنرجو برگزار شود. در حالی که کارگاه عملی هنرستان ها با ۲۰ تا ۳۰ نفر هنرجو (دانش­ اموز) با یک هنرآموز به اجبار و برخلاف میل هنرآموز، عرف و قانون با کمترین امکانات برگزار می شود.
• طبق مقررات فوق، کارگاه ها باید ۳۶ ساعت سرپرست بخش، استاد کار، انبار دار داشته باشند و باید به تمام لوازم و تجهبزات مورد نیاز برای کار عملی مجهز باشند.همچنین باید مدیریت هنرستان فنی باشد تا با هنر آموزان تعامل داشته و سریع مشکلات را بر طرف نماید ، در حالی که امروزه به بهانه صرفه جویی از نیروهای ذکر شده در تعداد کمی از هنرستان ها وجود دارد یا در صورت وجود به جای کمک به هنر آموزان در خدمت نیروهای اداری هستند.
• یکی از بزرگترین مشکلات فعلی مدارس به خصوص هنرستان ها، برابری تقریبی تعداد معلمان و کادر اداری می باشد و خود را جدا از معلمان می پندارند و در مسائل تربیتی و آموزشی معلمان را تنها می گذارند.
• یک مثال واضح بر عدم همکاری ادارات، کادر اداری مدرسه و معلمان  ؛ عدم درک متقابل در تجهیز کارگاه ها می باشد. آنها ۳۰ دانش آموز را با یک هنر آموز به کارگاه می فرستند،در حالی که تعداد میزها، فضای کارگاه و سایر امکانات متناسب با این جمعیت نیست و علاوه برآن امکان حادثه آفرینی در این شرایط به دلیل محیط کارگاهی بوحد دارد.  به چه دلیل به بهانه صرفه جویی و کاهش هزینه ها باید به هنر آموزان ظلم شود؟ چرا مسئولین ادارات یا اداره کل جهت بررسی وضعیت سالی یک بار به هنرستان ها سر نمی زنند یا مدیران انتصابی و همسو با آنان در ارائه گزارش وضعیت هنرستان به ادارات و اداره کل کوتاهی می کنند؟
• بحث مدیریت در هنرستان ها اساب دلسردی هنرآموزان و کادر هنرستانی: اگر می خواهیم دانش آموزان را به جهت مشکل اشتغال به سوی هنرستان ها هدایت کنیم، باید مدیران آگاه دلسوز و فنی و مطابق نظر اکثر هنرآموزان هنرستان بر سر کار بیایند نه اینکه ادارات یک سال قبل از اتمام مدیریت مدیر فعلی، فردی غیر فنی و ضعیف و مطابق سلایق سیاسی خود را برای مدیریت هنرستان و یا معاونت­ها انتخاب کند.

یک نمونه از ضعف مدیریت اولویت نداشتن کارهاست . مثلا کارگاه های هنرستان به ابتدایی ترین وسایل مجهز نیست، اما در عوض میلیون ها تومان از بودجه هنرستان و کمک های مردمی بدون نظر خواهی از کسی صرف خرید دوربین مدار بسته می شود!! کدام یک از این دو در اولویت هستند؟ کدام عقل سلیم این کارها را می پسندد؟ کارگاه های خالی از ابزار و پر از دوربین مدار بسته!! قبلا مدیران موظف بودند برای خرید تجهیزات مدرسه تاییدیه اداره را کسب کنند و پشت چک خرید مدرسه، مهر حسابداری اداره یا معاون مالی درج شده باشد.

همچنین حق فنی هنرآموزان و همکاران فنی حذف شده است، در صورتی که کار در هنرستان های فنی، هنرجویان و شرایط کارگاهی به مراتب مشکلات و سختی های خاص خود را دارد که این مهم با اضافه کردن حق فنی شاید اندکی سبب دلگرمی باشد. مدت زمان تحصیلات دانشگاهی برخلاف دانشگاه فرهنگیان و تربیت معلم در سنوات خدمتی آنان محاسبه نمی شود .

حق سختی کار، در حکم کارگزینی هنر آموزان وجود دارد اما مبلغ ناچیزی است که قابل بیان نیست. همچنین حق لباس هنرآموزان چند سالی است که پرداخت نشده است.

«حل مشکلات هنرستان ها نیازمند توجه جدی مسئولان می باشد و حل موارد فوق دور از دسترس نیست»

به قلم: احمد محسنی پارسا