رؤیا نژادشجاعی؛ مستندساز جوان تشانی: خوزستان سرشار از ظرفیت‌های تولید مستند است
خورنا | محمود طیّب:
اشاره:
رؤیا نژادشجاعی، فیلمساز (مستندساز)، شاعر و هنرمند خوزستانی، زادۀ مرداد ۱۳۶۶ و دانش‌آموختۀ مدیریت بازرگانی از دانشگاه شهید چمران اهواز و عضو انجمن سینمای جوانان اهواز است که به تازگی فیلم «دری به دریغا» به کارگردانی ایشان موفق به ورود به مرحلۀ نهایی جشنوارۀ کشوری فیلم «رویش» شد. جشنواره فیلم کوتاه دینی «رویش»، ۲۷ الی ۳۰ دی ماه در پردیس سینما هویزه مشهد مقدس، برگزار خواهد شد.
در این رابطه گفتگویی با ایشان داشتیم که در ادامه تقدیم شما خوانندگان گرامی می‌گردد.
ـ درود می‌گویم به شما خانم نژادشجاعی. خوشحالیم از اینکه در خدمت شما هستیم.
خانم شجاعی شما فیلمی‌با عنوان «دری به دریغا» ساختید که موفق شد از میان ۴۴۰ فیلم، به همراه ۲۶ فیلم دیگر به مرحلۀ نهایی جشنواره فیلم کوتاه دینی «رویش» ورود پیدا کند و این بسیار عالی است. ضمن تبریک به شما، لطفاً ابتدا خودتان را دقیق‌تر معرفی کنید و سپس سابقۀ هنری‌تان را در این‌باره بیان بفرمایید.
با درود و احترام، رؤیا نژاد شجاعی هستم؛ زادۀ «پیرآباد» هستم در شهر تشان که از شهرهای زیبا و نوپا در شهرستان بهبهان است با مردم و تاریخی کهن.
مستند «دری به دریغا» اولین کار جدی من هست که بعد از ساختن یک کارِ گروهی کلاسی و ساخت یک ویدئو آرت انجام شد.
ـ از کدام آموزشکده و یا دانشگاه توانستید هنر کارگردانی و فیلمسازی را بیاموزید و استادان شما چه کسانی بودند؟
هنرجوی دورۀ فیلمسازی انجمن سینمای جوانان اهواز بوده و هستم. خوب اساتید زیادی داشتیم؛ فیلمنامه، فرهاد پروین، عکاسی و تصویربرداری: مجید رمضان‌پور، کارگردانی داستانی: مهدی کیخایی و کارگردانی مستند: ابراهیم سعیدی نژاد (که برای ساخت مستند «دری به دریغا» خیلی منو راهنمایی و تشویق کردند).
ـ چگونه موضوعی اینچنین به ذهن شما رسید که بتواند شاخص معرفی بشود؟ یا اینکه فیلم دیگری نیز در این جشنواره داشتید؟
قرار بود برای کارگاه مستند، موضوعی که با مرگ در ارتباط باشه انتخاب بشود، و من چون سوژه (محمد) و خانواده اش را از کودکی می‌شناختم و در جریان مشکل محمد بودم، این سوژه را انتخاب کردم. یک فیلم گروهی کلاسی از آن ساختیم و بعد با یک فیلمنامۀ بهتر و قوی‌تر سراغ ساخت جدی‌تر این مستند رفتم. همین‌جا نیز لازم می‌دانم از خانوادۀ محترم طیوب(ساکن شهر تشان) بابت صبوری شان سپاسگزاری ویژه داشته باشم.
ـ بیشتر در چه ژانر یا حوزۀ مفهومی‌علاقه به فعالیت دارید؟ فیلم های شما بیشتر در کدام ژانر هستند؟
من سینما را دوست دارم. و ساخت مستند و داستانی را هر دو در این حوزه دنبال خواهم کرد. ژانر فیلم هایم نیز بستگی به ایده و سوژه دارد که چه ژانری را برگزینیم، و اگر ایده قوی باشد آن را فدای دربند‌بودنِ ژانر مشخصی نمی‌کنم و در چارچوب قرارش نمی‌دهم. فیلمنامه در طیِ نوشته‌شدن، ژانر خود را پیدا می‌کند.
ـ با توجه به اینکه شهر تشان از شهرهای مستعد و البته محروم استان هست و ظرفیت‌های هنری و اجتماعی و حتی اقتصادی خوبی برای کار دارد؛ آیا در نظر دارید مستند یا فیلم کوتاه و یا بلندی در بارۀ این شهر بااستعداد که شما خاستگاه تان آنجا نیز هست بسازید؟
سوژۀ «دری به دریغا» خود از همین شهر تشان و از روستای کودکی‌های خودم انتخاب شده و اگر باز هم سوژه‌ای مستعد ساخت باشد، حتماً به آن خواهم پرداخت و از پیشنهادهای دوستان نیز استقبال می‌کنم. ایده‌ای که برای ساخت، حداقل نیروی بالقوه ای داشته باشد که من بتوانم آن را بالفعل کنم بسیار مناسب خواهد بود.
ـ الآن در حال ساختن چه کاری هستید و یا چه طرح و فکری برای ساختن اثری تازه را دارید؟
الآن در پیش‌تولید یک فیلم داستانی کوتاه هستم به نام «هزار قناریِ خاموش».
ـ موضوع این فیلم چیست؟
«هزار قناریِ خاموش» داستان زنی است چون هزاران زن دیگر سرزمینم که با وجود مشکلاتی که برایش پیش آمده هیچ همدمی‌جز خویش ندارد.
ـ نگاه مردم و جوانان را به موضوع مستند چگونه ارزیابی می‌کنید و چه پیشنهادی به مردم در این زمینه دارید؟
گاهی وقت ها بوده که از من پرسیدند بازیگر مستندت کیست؟! و گفتم مستند بازیگر ندارد؛ ثبت زندگی واقعی انسانی است که اگر هم بازیگر باشد تنها از عهدۀ همان نقش برمی‌آید و بس!
پیشنهاد می‌کنم اگر امکانش را دارند حداقل برنامۀ سینما حقیقت از شبکه مستند را ببینند تا بیشتر با مستند آشنا شوند.
و مهم‌تر از همۀ این‌ها پیشنهاد می‌کنم دست کم روزی ۴ صفحه کتاب مطالعه کنند. مخصوصاً که الآن نسخۀ الکترونیکی(pdf) اکثر کتاب ها را میشود در موبایلی که روزانه ساعت ها بی هدف در آن می‌چرخیم، داشته باشیم و اینطور همیشه یک کتابخانۀ همراه داشته باشیم و کتاب مطالعه کنیم.
ـ وضعیت سینمای مستند در استان را چگونه می‌بینید و چه فیلمسازانی را در استان، پیشرو و هدفمند می‌بینید؟
استان ما در ساخت مستند همیشه سابقۀ درخشانی داشته و دارد. استاد و کارگردان بزرگ کشورمون استاد ناصر تقوایی و کیانوش عیاری از استان خوزستان به پا خواستند و الان در سینمای ایران و جهان شناخته شده اند.
و از جوان‌ترها، محمود رحمانی، ابراهیم سعیدی نژاد، ایوب مروانی و… پرچم سینمای مستند خوزستان را برافراشته نگه می‌دارند و هنرجو های انجمن سینما هر کدام می‌توان آیندۀ درخشانی در این عرصه داشته باشند.
ـ نقاط قوت و ضعف سینمای مستند و هنر مستندسازی را ابتدا در استان و سپس در کشور به صورت کوتاه بیان کنید.
از نقاط قوت مستند در خوزستان، این هست که این استان به خاطر جنگ و وجود قومیت‌های مختلف و آداب و رسوم متفاوت مستعد مستندسازی است و همیشه مستندهای بومی‌خوبی از بچه‌های خوزستان داشته‌ایم.
اما عدم حمایت از مستندسازی و عدم وجود اسپانسر در زمینۀ تولید و پخش مستند ساز را با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌کند. در نتیجه ساختن فیلم مستند با هزینۀ شخصی و عدم اطمینان از برگشت سرمایه، بیشتر وقت ها مستندساز را بعد از ساخت یکی دو فیلم ناامید و دلسرد می‌کند.
ـ شماپیش از این به عنوان شاعر فعالیت داشتید و آثاری از شما را پیش از این خواندیم. آیا در این زمینه همچنان فعالیتی دارید یا تغییر کاربری دادید یا در صدد چاپ کتابی هستید؟ اگر مقامی هم در حوزۀ شعر به دست آوردید بفرمایید.
من جای سرودن شعر را سال‌هاست که به نوشتن آثار و مطالب غیر شعری داده ام و دیگر شعری بر کاغذ پیاده نکرده‌ام. اما هیچ روزی در زندگی من وجود ندارد که در آن شعر نخوانده باشم. و شعر را از سینما جدا نمی‌دانم، شعر قید و بندهای اجباری و تکراری را در ذهن می‌شکند و اجازه می‌دهد خیال به هر کجا که می‌خواهد برود و خلاقیت را در سینما پررنگ می‌کند.
ـ در تشان شاعران خوبی داریم و آثار خوب نیز منتشر کردند؛ شما وضعیت شعر تشان را چگونه می‌بینید و تا چه حد دنبال می‌کنید؟
در دورۀ دبیرستان دوستان زیادی داشتم که شعرهای زیبایی می‌سرودند و همیشه از خواندن شعرهایشان لذت می‌بردم. حتمن الآن هم آنها شعر های بهتری دارند و هم استعدادهای جدید به آنها اضافه شدند. متأسفانه دنبال نکردم اما اگر وبلاگ یا جایی برای پیگیری هست حتماً با اشتیاق دنبال خواهم کرد.
ـ بله، تارنمای رسمی‌ِ خانۀ شاعران تشان هست به نشانی TashanPoetsHome.blogfa.com . اگر بخواهید فیلمی مستقل و تأثیرگذار دربارۀ شهر تشان بسازید، به سراغ چه طرفیت و یا محتوایی در این رابطه خواهید رفت؟
چند بنای قدیمی را از طریق اینستاگرام تشان دیده ام که دوست دارم دست کم برای عکاسیِ مستند هم که شده به آنجا بروم و اگر هم قابلیت ساخت مستند را داشت از آن مستندی بسازم.
ـ بله، آثار تاریخی شهر تشان و به ویژه «غار آبی تاریخی تشان» که به تازگی کشف شد و «ماهی کور» نایاب آن به ثبت جهانی رسید همه و همه جای کار تخصصی در حوزۀ هنر شما را داره. امیدوارم به زودی شاهد مستندهایی زیبا در این رابطه از شما باشیم و شما را نیز در سطوح عالی هنر کارگردانی و سینمای استان و کشور ببینیم.با سپاس از شما که وقت خود را به این مصاحبه اختصاص دادید. برای شما آرزوی موفقیت روز افزون داریم.
من نیز از شما و از لطف مردم تشان بسیار سپاسگزارم و برای همه آرزوی موفقیت دارم.
پایان/